Είναι φυσικό στο τέλος μιας μεγάλης και αγχωτικής ημέρας να αναζητήσετε ένα ποτήρι κρασί. Εξάλλου, σε πολλούς αρέσει να χαλαρώνουν με ένα ποτό. Σε ποιο σημείο, όμως, αυτό το περιστασιακό, χαλαρωτικό ποτό κινείται προς κάτι λίγο πιο ανθυγιεινό; Συνολικά, το ποτό σε κοινωνικές εξόδους θεωρείται συνήθως χαμηλού κινδύνου, αρκεί να καταναλώνεται με μέτρο. «Οι άνθρωποι και οι κοινωνίες μπορεί να ορίζουν το “social drinking” πολύ διαφορετικά, αλλά γενικά σημαίνει να πίνει κανείς μέσα σε ένα σύνολο κοινωνικών κανόνων και με τρόπο που δεν θέτει κάποιον σε κίνδυνο», εξηγεί η Δρ. Sheila Specker, ψυχίατρος, ειδική σε θέματα εθισμού και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) ορίζουν αυτά τα όρια σε όχι περισσότερο από ένα ποτό την ημέρα για τα άτομα, στα οποία έχει οριστεί το γυναικείο φύλο κατά τη γέννηση και όχι περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα για τα άτομα, στα οποία έχει οριστεί το ανδρικό φύλο κατά τη γέννηση. Η προσωπική σχέση του καθενός με το αλκοόλ είναι λίγο διαφορετική, αλλά γενικά, όταν η πρόσληψη αλκοόλ αρχίζει να ξεπερνά αυτές τις οδηγίες, τότε η κατάσταση στρέφεται σε επικίνδυνη περιοχή — και αυτό μπορεί να συμβεί πιο αργά και διακριτικά από ό,τι φαντάζεστε. «Αυτή είναι η ύπουλη φύση του», δηλώνει ο John Kelly, Ph.D., καθηγητής ψυχιατρικής ειδικός σε ζητήματα εθισμού στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και ιδρυτής και διευθυντής του Recovery Research Institute στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης. «Οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το ποτό μέχρι να ξεπεράσουν τα όρια σε ψυχαναγκαστική συμπεριφορά». Μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν αν δεν παρατηρείτε, αλλά ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια σηματοδοτούν το πρόβλημα. Εδώ είναι τα σημάδια, που πρέπει να προσέχετε και τι πρέπει να κάνετε εάν πιστεύετε ότι εσείς ή κάποιος, που γνωρίζετε, μπορεί να χρειάζεται βοήθεια.
- Οι κοντινοί σας άνθρωποι ανησυχούν για τη σχέση σας με το ποτό.
Το να έρθετε αντιμέτωποι με έναν φίλο, ένα μέλος της οικογένειας ή ακόμα και έναν συνάδελφο σχετικά με το ποτό είναι ένα από τα πρώτα σημαντικά σημάδια κατάχρησης αλκοόλ. «Αν διαπιστώνετε ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να λένε πράγματα όπως, «Παρατηρώ ότι πίνεις πολύ» ή «Είσαι πάλι μεθυσμένος;» ή ότι εκφράζεται ανησυχία από τα κοντινά σας άτομα, αυτό είναι συνήθως ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι», τονίζει ο Δρ. Kelly. Εάν σας προσεγγίζουν σχετικά με τη συμπεριφορά σας γύρω από το ποτό, τότε είναι πιθανό να παρεμβαίνει ήδη στην καθημερινότητά σας με αρνητικό τρόπο, ακόμα κι αν δεν το έχετε συνειδητοποιήσει ή δεν το έχετε αποδεχτεί ακόμα. Για παράδειγμα, αν έχετε την τάση να τσακώνεστε με τους φίλους ή τα μέλη της οικογένειάς σας, όταν έχετε πιει ένα πάρα πολλά κοκτέιλ –ας πούμε, αρχίζετε να χάνετε την ψυχραιμία σας πιο εύκολα για κάτι που συνήθως δεν θα σας ενοχλούσε- ίσως πρέπει να αναλογιστείτε πώς η κατανάλωση αλκοόλ παίζει ρόλο σε αυτές τις συγκρούσεις, εξηγεί o Δρ. Kelly. Ένα άλλο σημαντικό σημάδι ότι η συνήθεια σας στρέφεται προς μια διαταραχή χρήσης αλκοόλ, είναι, όταν παρά τις ανησυχίες και τους φόβους των αγαπημένων σας προσώπων συνεχίζετε να πίνετε ή νιώθετε ότι δεν μπορείτε να σταματήσετε.
2.Αρχίζετε να ανησυχείτε και για τις συνήθειές σας στο ποτό.
Αν αρχίσετε να ανησυχείτε για το πόσο πίνετε και πώς επηρεάζει τη ζωή σας, τότε αυτό είναι ένα άλλο πολύ σημαντικό σημάδι, ότι κάτι δεν πάει καλά. Αν ερωτήσεις, όπως «Πίνω πολύ;» ή «Πότε ήταν η τελευταία φορά που βγήκα, χωρίς να πιω;» έχουν απάντηση «Ναι, πιθανότατα” ή “Δεν μπορώ να θυμηθώ», αυτό είναι ένα ανησυχητικό σημάδι. Γενικά, αν κάθεστε και σκέφτεστε τις συνήθειές σας στο ποτό και συνειδητοποιείτε, ότι καταναλώνετε αλκοόλ πιο συχνά ή πολύ από ό,τι παλιά και ότι σας ενοχλεί πραγματικά ή επηρεάζει τη σωματική ή ψυχική σας υγεία, τότε είναι καλή ιδέα να απευθυνθείτε σε κάποιον που εμπιστεύεστε, όπως έναν φίλο ή έναν ψυχοθεραπευτή, για υποστήριξη. Το να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου σχετικά με τις συνήθειές σου στο ποτό είναι δύσκολο, αλλά το να έχεις κάποιον που θα σε ενθαρρύνει να μιλήσεις, μπορεί να διευκολύνει κάπως τη λήψη βοήθειας.
3. Καταφεύγετε στο αλκοόλ για να αντιμετωπίσετε τα συναισθήματα σας.
Εάν πίνετε συχνά για να αποσπάσετε την προσοχή σας από το πώς νιώθετε την παρούσα στιγμή, τότε ίσως θέλετε να σκεφτείτε, γιατί συμβαίνει αυτό. «Το αλκοόλ είναι ναρκωτικό και, ως ναρκωτικό, έχει γοητεία», εξηγεί ο Δρ. Kelly. «Τα ναρκωτικά έχουν άμεσα και ισχυρά προβλέψιμα αποτελέσματα και λίγα πράγματα στη ζωή είναι άμεσα, ισχυρά και προβλέψιμα». Μετάφραση: Εάν το αλκοόλ σας κάνει να αισθάνεστε καλύτερα γρήγορα (έστω και προσωρινά), τότε είναι πολύ εύκολο να αρχίσετε να βασίζεστε σε αυτό όταν χρειάζεστε μια γρήγορη λύση. Τώρα, αν χαλαρώνετε με ένα ποτό κάθε τόσο μετά από μια δύσκολη μέρα, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι έχετε πρόβλημα με το ποτό. Αλλά αν καταναλώνετε τακτικά αλκοόλ, για να νιώθετε λιγότερο λυπημένοι ή καταθλιπτικοί, για να ηρεμήσετε τα νεύρα σας ή για να νιώθετε αρκετή αυτοπεποίθηση σε ένα δωμάτιο γεμάτο κόσμο, τότε είστε κοντά στην εξάρτηση. «Το χρησιμοποιείτε ως διέξοδο και αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι», λέει η Δρ. Specker.
Προσθέτει ότι συχνά βλέπει ανθρώπους να πίνουν, για να θεραπεύσουν μόνοι τους την κατάθλιψη ή το άγχος, κάτι που τελικά αποτυγχάνει. Το αλκοόλ είναι καταθλιπτικό, που σημαίνει ότι κάνει τον εγκέφαλό σας να λειτουργεί αργά, επηρεάζοντας αρνητικά τα πάντα, από τη διάθεσή σας μέχρι τον τρόπο που σκέφτεστε και πώς αισθάνεστε σωματικά. Συνεπώς, ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε χειρότερα, ακόμα κι αν αρχικά σας βοηθά να αισθάνεστε «καλύτερα», ενώ πίνετε.
4. Συχνά καταλήγετε να πίνετε περισσότερο από όσο περιμένατε.
Αν σκοπεύατε να πιείτε ένα ποτό, αλλά καταλήξατε να πίνετε πολύ περισσότερο από, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι δεν έχετε τον πλήρη έλεγχο της κατανάλωσης αλκοόλ, λέει η Δρ. Specker. Φυσικά, όλοι μπορούμε να παρασυρθούμε λίγο όταν ένα πάρτι γενεθλίων καταλήγει να είναι πολύ διασκεδαστικό. Ήπιατε ένα ή δύο επιπλέον ποτά και μείνατε έξω περισσότερο από το προγραμματισμένο, αυτό δεν είναι απαραίτητα ανησυχητικό. Ωστόσο, αν πίνετε συχνά περισσότερο από ό,τι σχεδιάζετε, επειδή νιώθετε υποχρεωμένοι να συνεχίσετε να πίνετε χωρίς ιδιαίτερο λόγο, ως μέσο για να αντιμετωπίσετε άβολα συναισθήματα ή επειδή αισθάνεστε ότι απλά δεν μπορείτε να σταματήσετε, αυτό μπορεί να σηματοδοτήσει ένα μεγαλύτερο πρόβλημα.
5. Σκέφτεστε συνεχώς το επόμενο ποτό σας.
Τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια μιας διαταραχής χρήσης αλκοόλ δεν είναι πάντα προφανή, αλλά εδώ πρέπει να σημειώσετε ένα σημαντικό: Μπορεί να παρατηρήσετε ότι το ποτό γίνεται το κέντρο του κόσμου σας. «Με την πάροδο του χρόνου, το αλκοόλ μπορεί να αρχίσει να παίζει έναν ασυνήθιστα σημαντικό ρόλο και να έχει ασυνήθιστα υψηλή προτεραιότητα στις ζωές των ανθρώπων», λέει ο Δρ. Kelly. «Οι άνθρωποι αρχίζουν να σχεδιάζουν την ημέρα τους γύρω από το ποτό. Ή αρχίζουν να ανυπομονούν να βγουν έξω ή να βρουν έναν τρόπο να πιουν ή έναν λόγο για να δικαιολογήσουν το αλκοόλ». Εάν περιορίζεται τα πράγματα, που πραγματικά θέλετε να κάνετε, όπως να πηγαίνετε στο γυμναστήριο ή να περνάτε χρόνο με τους καλύτερους φίλους σε ένα ήσυχο περιβάλλον, επειδή προτιμάτε να πάτε σπίτι για αυτό το ποτήρι κρασί, πρόκειται για ένα σημάδι ότι βασίζεστε στο αλκοόλ, προκειμένου να περάσει η μέρα σας, εξηγεί η Δρ. Gail D’Onofrio, καθηγήτρια επείγουσας ιατρικής και πρόεδρος του τμήματος επείγουσας ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Yale.
6. Έχετε θέσει τον εαυτό σας ή τους άλλους σε κίνδυνο.
Δεν είναι μυστικό ότι το αλκοόλ επηρεάζει τον χρόνο αντίδρασης και τις δεξιότητες λήψης αποφάσεων. Στην πραγματικότητα, ακόμη και η κατανάλωση μόνο δύο ποτών, που οδηγεί σε μέση συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα 0,02%, ανάλογα με το βάρος και την ανοχή σας, μπορεί να σας δυσκολέψει να κάνετε δύο πράγματα ταυτόχρονα ή να δείτε με ακρίβεια κινούμενα αντικείμενα. Μόλις πιείτε τρία ποτά, αρχίζετε να χάνετε τον συντονισμό, την εγρήγορση και τη συνολική κρίση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Έτσι, εάν αυτά τα αποτελέσματα της κατανάλωσης αλκοόλ σας προκαλούν να κάνετε επικίνδυνα πράγματα ή να τραυματίσετε σωματικά τον εαυτό σας ή άλλους ανθρώπους, είναι σημαντικό να σκεφτείτε πώς αυτή η συνήθεια επηρεάζει όχι μόνο την υγεία σας, αλλά και την ευημερία των γύρω σας. Το πιο προφανές παράδειγμα είναι το ποτό και η οδήγηση. Ακόμα κι αν δεν πέσετε σε ατύχημα, παίρνετε μια επικίνδυνη απόφαση, που θα μπορούσε ενδεχομένως να βλάψει εσάς ή ένα αθώο άτομο. Με αυτά τα λόγια, ακόμη και το να σκοντάψετε και να βλάψετε τον εαυτό σας, μπορεί να είναι σημάδι, ότι πίνετε πάρα πολύ, λέει η Δρ. D’Onofrio.
Τι να κάνετε εάν πιστεύετε ότι εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο πίνει πολύ
Εάν κάποιο από αυτά τα σημάδια είναι λίγο πολύ κοντά στο πώς νιώθετε για τον εαυτό σας ή για κάποιον κοντά σας, τότε μπορεί να θέλετε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να αναζητήσετε βοήθεια. Παρακάτω, θα βρείτε μερικά καλά πρώτα βήματα που πρέπει να κάνετε:
Κάντε μια διαδικτυακή αυτοαξιολόγηση.
Υπάρχουν μερικοί εξαιρετικοί διαδικτυακοί πόροι που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, για να ρίξετε μια πιο αντικειμενική ματιά στη χρήση αλκοόλ. Το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση Αλκοόλ και τον Αλκοολισμό (NIAAA) διαθέτει ένα ερωτηματολόγιο αυτοελέγχου, για να σας βοηθήσει να εντοπίσετε μια πιθανή διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Το Τεστ Αναγνώρισης Διαταραχών Χρήσης Αλκοόλ (AUDIT) είναι άλλος ένας δωρεάν διαδικτυακός έλεγχος, που εμβαθύνει στις συνήθειές σας στο ποτό.
Προσπαθήστε να βρείτε τους πόρους που χρειάζεστε.
Εάν έχετε αποφασίσει ότι ήρθε η ώρα να αναθεωρήσετε τη σχέση σας με το αλκοόλ, σκεφτείτε τι είδους υποστήριξη θα σας εξυπηρετήσει καλύτερα αυτή τη στιγμή. Αυτό φαίνεται διαφορετικό για τον καθένα, αλλά για πολλούς ανθρώπους, η επικοινωνία με έναν έμπιστο φίλο, μέλος της οικογένειας ή μέντορα είναι συχνά το πρώτο βήμα. «Ιδιαίτερα όταν ξεκινάτε να κόβετε το ποτό, το να έχετε έναν φίλο, που σας παρακολουθεί και σας υπενθυμίζει να παραμένετε εντός συγκεκριμένων ορίων, είναι πολύ χρήσιμο», τονίζει η Δρ. Specker. Εάν δεν ξέρετε από πού να ξεκινήσετε, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να μιλήσετε με τον γιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης, εάν έχετε. Μπορούν να σας συνδέσουν με έναν ειδικό, που γνωρίζει καλά τη διαταραχή χρήσης αλκοόλ.
Απευθυνθείτε σε κάποιον εάν πιστεύετε ότι μπορεί να χρειάζεται βοήθεια.
Ναι, μπορείτε να είστε ο φίλος που εκφράζει τις ανησυχίες του σε κάποιον αγαπημένο, για τον οποίο ανησυχείτε. Στην πραγματικότητα, δεν πρέπει να αγνοήσετε αυτές τις συμπεριφορές, εάν τις παρατηρήσετε σε κάποιον, λέει η Δρ. Specker. Φυσικά, αυτή μπορεί να είναι μια πολύ προσωπική και δύσκολη συζήτηση, αλλά αν θέλετε (ή νιώθετε την ευθύνη) να παρέμβετε με κάποιο τρόπο, φροντίστε να ξεκινήσετε τη συζήτηση με τρόπο μη επικριτικό και με ενσυναίσθηση. Δοκιμάστε κάτι όπως: «Νοιάζομαι για σένα και παρατηρώ ότι μπορεί να πίνεις περισσότερο από πριν. Εάν χρειάζεσαι υποστήριξη, θα ήθελα πολύ να είμαι εδώ για σένα».
Η αναζήτηση βοήθειας –είτε πρόκειται για τον εαυτό σας είτε για κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο- μπορεί να είναι πραγματικά τρομακτική. Αλλά η ανάληψη δράσης, όσο πιο γρήγορα μπορείτε, είναι κρίσιμη. «Όπως κάθε άλλη διαταραχή», λέει η Δρ. Specker, «αν εντοπίσετε την κατάχρηση αλκοόλ στην αρχή, είναι πιο εύκολο να παρέμβετε».
Επιμέλεια: Ηλιάνα Θεοδωρίδου
