Οι περφεξιονιστές -τελειομανείς- έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσουν περισσότερο άγχος και να έχουν υψηλότερα επίπεδα αυτοκτονίας.
Ίσως έχετε έναν φίλο ή αγαπημένο σας πρόσωπο που έχει εμμονή με την τελειότητα. Αυτός που πάντα δουλεύει – εντελώς τρομοκρατημένος μήπως απογοητεύσει το αφεντικό – ή η μαμά που δεν αφήνει κανέναν να βοηθάει στο σπίτι γιατί κανείς άλλος δεν το κάνει «σωστά». Ή μήπως εσείς είστε ο τελειομανής στη ζωή σας;
Οι τελειομανείς θεωρούν αυτό το συναίσθημα ως ένδειξη ότι έχουν υψηλές επιδόσεις. Αλλά αυτή η αντίληψη δεν εξηγεί πόσο ανησυχητικό μπορεί να είναι να πληρεί κανείς τόσο απίστευτα υψηλά πρότυπα.
“Οι άνρθωποι με τελειομανία έχουν την νοοτροπία του όλα ή τίποτα που προκαλείται από τον φόβο της αποτυχίας,” είπε η Elizabeth Lombardo, Ph.D., κλινική ψυχολόγος. “Έχουν επίσης αυτό που ονομάζεται αυτοεκτίμηση ύπο όρους. Νομίζουν ότι ‘θα είναι καλά άτομα μόνο αν μπορούν να επιτύχουν κάποια πράγματα.'” Εφόσον η αληθινή τελειότητα είναι αδύνατη, “μπορείτε να δείτε πώς κάποιος με τέτοια νοοτροπία θα μπορούσε να καταλήξει άσχημα,” είπε η Lombardo στο Health.
Τι είναι η τελειομανία ;
Η τελείωμανια, σύμφωνα με τον Αμερικανικό Ψυχολογικό Σύλλογο, είναι “η τάση να απαιτεί κανείς από τους άλλους ή από τον εαυτό του ένα εξαιρετικά υψηλό ή ακόμα και άψογο επίπεδο επίδοσης, πέρα από αυτό που απαιτείται από την κατάσταση.”
Με άλλα λόγια, θεωρείται ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας και όχι ψυχική διαταραχή.
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2020 στο Διεθνές Περιοδικό Ιατρικής Εκπαίδευσης, η τελειομανία μπορεί να είναι είτε θετική (“προσαρμοστική”) ή αρνητική (“μη προσαρμοστική”). Μερικοί άνθρωποι που προσπαθούν για την τελειότητα εξακολουθούν να επιτρέπουν στον εαυτό τους να κάνουν ένα λάθος που και που. Άλλοι, ωστόσο, «οδηγούνται από τον φόβο της αποτυχίας» και είναι πιο πιθανό να βιώσουν άγχος, κατάθλιψη και άλλες «επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία.”
Η τελειομανία και το Άγχος
Υπάρχει εδώ και καιρό μια σχέση μεταξύ των περφεξιονιστικών τάσεων και του άγχους. Η τελειομανία είναι αυξημένη σε αγχώδεις διαταραχές, σημειώνουν οι συγγραφείς μιας εργασίας του 2011 στο Clinical Psychology Review. Αυτό περιλαμβάνει το γενικευμένο άγχος, το κοινωνικό άγχος, το πανικό και τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).
Για τα άτομα με κοινωνική αγχώδη διαταραχή, ο φόβος ότι θα κριθούν από τους άλλους μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικές συμπεριφορές προκειμένου να είναι είναι τέλειοι, σύμφωνα με την Ένωση Άγχους & Κατάθλιψης της Αμερικής (ADAA). Ως αποτέλεσμα, οι κοινωνικές συναντήσεις μπορεί να είναι εξαντλητικές, αγχωτικές και όχι πολύ αυθεντικές. Οι ανησυχίες για την τήρηση πολύ υψηλών προδιαγραφών μπορεί να εμποδίσουν τους ανθρώπους να είναι ο εαυτός τους.
Μια μικρή μελέτη βρήκε ότι η τελειομανία είναι ένας σημαντικός παράγοντας παθολογικής ανησυχίας, ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής (GAD). Οι συγγραφείς της μελέτης του 2014, που δημοσιεύτηκε στο BMC Psychiatry, λένε ότι τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας να ρωτούν τα άτομα με συμπτώματα GAD σχετικά με την τελειομανία τους.
Οι κίνδυνοι της τελειομανίας:
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι συνεχείς σκέψεις για το πως θα είναι κάποιος τέλειος, ενός ατόμου μπορεί να επηρεάσει τα συμπτώματα άγχους.
Μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cognitive Behaviour Therapy ζήτησε από 356 ενήλικες που είχαν διαγνωστεί με άγχος ή διαταραχή σχετιζόμενη με το άγχος να συμπληρώσουν ένα αυτοαξιολογικό ερωτηματολογιο σχετικά με τις περφεξιονιστικές τους σκέψεις. Το ερωτηματολόγιο περιλάμβανε δηλώσεις όπως: «Πρέπει να είμαι ο καλύτερος», «Όσο και να κάνω, ποτέ δεν είναι αρκετό» και «Η δουλειά μου πρέπει να είναι άψογη». Συνολικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που είχαν πιο συχνά τελειομανείς σκέψεις ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν σοβαρά συμπτώματα GAD και PTSD, σύμφωνα με την έκθεσή τους.
Υπάρχουν επίσης ορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η τελειομανία μπορεί να αποτελέσει παράγοντα στην αυτοκτονική συμπεριφορά. Οι περφεξιονιστές όχι μόνο αγωνίζονται με την πίεση του να είναι τέλειοι, αλλά ενδέχεται επίσης να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο στο να αυτοκτονήσουν, σύμφωνα με μια ανάλυση του 2014 στο Περιοδικό Επισκόπησης της Γενικής Ψυχολογίας.
Ξεχωριστά, έγινε μια μελέτη το 2020, σε ενήλικες ασθενείς που νοσηλεύονται σε ψυχιατρικά ιατρεία και υποδηλώνει ότι ο φόβος της ταπείνωσης, ένα χαρακτηριστικό των ανθρώπων με τελειομανείς τάσεις, μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονική συμπεριφορά. Αναφέροντας στο Διεθνές Περιοδικό Περιβαλλοντικής Έρευνας και Δημόσιας Υγείας, οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι οι περφεξιονιστές είναι πιο αυτοκριτικοί και πιο πιθανό να νιώθουν ντροπή αν τα πράγματα δεν πάνε όπως είχαν σχεδιάσει.
Στρατηγικές για την Αντιμετώπιση
Πώς μπορείτε λοιπόν να βοηθήσετε έναν τελειομανή στη ζωή σας, ή ακόμα και τον εαυτό σας, ώστε να αντιμετωπίσετε τις ανησυχητικές σκέψεις και τις περφεξιονιστικές συμπεριφορές; Εδώ είναι μερικές ιδέες από τη Lombardo.
Μην λέτε, “Δεν χρειάζεται να είναι τέλειο”
“Δεν χρειάζεται να είναι τέλειο” είναι το χειρότερο πράγμα που μπορείς να πεις σε έναν τελειομανή, εξήγησε ο Λομπάρντο. Αντ’ αυτού, τονίστε τα πλεονεκτήματά τους και αυτό που σας αρέσει σχετικά με αυτούς. Για παράδειγμα, εάν η τελειομανής αδερφή σας παλεύει με ένα πρόβλημα εργασίας, εστιάστε στο πώς είστε περήφανοι για αυτή ανεξάρτητα από το πως θα τα πάει, αντί να της πείτε να σταματήσει να τα θέλει όλα στην εντέλεια.
Ξεφορτωθείτε το “Πρέπει”
Οι περφεξιονιστές είναι συχνά εμμονές με τη λέξη “πρέπει”. Αν βρείτε τον εαυτό σας να εστιάζει στο πώς “πρέπει” να είναι τα πράγματα, δοκιμάστε να επαναπροσδιορίσετε το θέμα. Για παράδειγμα, αν αγχώνεστε για ένα πάρτι που διοργανώνεται, επικεντρωθείτε σε αυτά που θέλετε από το πάρτι (για να περάσετε καλά) αντί να προσπαθήσετε να αποτρέψετε κάθε πιθανό πράγμα που θα μπορούσε να προκύψει.
Βρείτε λειτουργικές λύσεις
Ο φόβος της αποτυχίας είναι ένα κοινό πρόβλημα για τους περφεξιονιστές. Αν δεν μπορούν να το κάνουν τέλεια, γιατί να το κάνουν; Ο φίλος σας μπορεί να πει, “Προσπάθησα να πάω στο γυμναστήριο, αλλά ποτέ δεν είχα χρόνο οπότε δεν μπορώ να γυμναστώ γενικά.” Βοηθήστε τον να δει ότι τα προβλήματά του δεν πρέπει να είναι δυαδικά ζητήματα προσφέροντας λύσεις σε μέση βάση. Ίσως να μην μπορεί να βρει μια ολόκληρη ώρα για να γυμναστεί, αλλά μπορεί να κάνει μερικές διατάσεις μεταξύ συναντήσεων ή ένα μεγάλο περίπατο κατά το Σαββατοκύριακο.
Αναζήτηση Βοήθειας
Αν αντιμετωπίζετε σκέψεις αυτοκτονίας, δεν χρειάζεται να το αντιμετωπίσετε μόνοι σας. Η Εθνική Γραμμή Πρόληψης της Αυτοκτονίας προσφέρει δωρεάν και εμπιστευτική υποστήριξη σε ανθρώπους που βρίσκονται σε συναισθηματική ανησυχία ή κρίση αυτοκτονίας. Η βοήθεια είναι επίσης διαθέσιμη για αγαπημένα πρόσωπα που αναζητούν πόρους. Καλέστε στο 1018 (ΜΙΛΗΣΤΕ).
