Οι άνθρωποι που χάνουν βάρος και το ξαναπαίρνουν επανειλημμένα – ένα φαινόμενο που συνήθως ονομάζεται κυκλική αυξομείωση βάρους και συχνά συνδέεται με τις γνωστές δίαιτες “γιο-γιό”- είχαν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσουν αρνητικά καρδιακά συμβάντα όπως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικά επεισόδια, ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες καρδιακού κινδύνου και τον συνολικό μέσο όρο ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος), σύμφωνα με τα ευρήματα από μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 21 Μαρτίου στο JAMA Network Open.
Οι μισοί Αμερικανοί έχουν κυκλική αυξομείωση βάρους
Το 2020, περίπου το ήμισυ των Αμερικανών δήλωσε ότι προσπαθούσε να χάσει βάρος. Ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι το 80% έως 95% των ανθρώπων που κάνουν δίαιτα και χάνουν βάρος το ανακτούν πίσω.
Αυτοί οι παράγοντες οδηγούν σε υψηλή επιδημία αυξομείωσης βάρους – κάπου από το 20% έως το 55% του πληθυσμού αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα, σύμφωνα με εκτιμήσεις.
Για τα άτομα που παίρνουν φάρμακο GLP-1 για να χάσουν βάρος, όπως το Wegovy ή το Zepbound, φαίνεται ότι δεν τα ξανα αποκτούν μόνο για όσο συνεχίζουν τη λήψη του φαρμάκου, αλλά όταν το διακόψουν το βάρος επιστρέφει.
Όσο περισσότερα είναι τα κιλά της αυξομείωσης, τόσο μεγαλύτερος είναι ο καρδιακός κίνδυνος
Η μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα από δύο μεγάλες ομάδες, το πρόγραμμα Million Veteran με περισσότερους από 92.000 βετεράνους των ΗΠΑ και 65.000 άτομα από τη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η ομάδα βετεράνων είχε μέσο όρο ηλικίας 57 ετών και το 88% ήταν άνδρες. Το 10% ήταν Ισπανόφωνοι, το 24% ήταν έγχρωμοι και το 65% ήταν λευκοί. Ο μέσος ΔΜΣ ήταν 30 και οι μετρήσεις του πραγματοποιήθηκαν πολλές φορές κατά μέσο όρο στα 10 χρόνια. Τουλάχιστον τρεις μετρήσεις χρειαζόντουσαν για να συμπεριληφθεί ένα άτομο στη μελέτη.
Η ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου είχε μέση ηλικία 57 ετών και το 41.5% ήταν άνδρες. Όλα τα άτομα ήταν λευκά και ο μέσος ΔΜΣ ήταν 27 — σημαντικά μικρότερος από τον μέσο όρο της ομάδας βετεράνων.
Η αυξομείωση βάρους μετρήθηκε με τον μέσο όρο των μετρήσεων ΔΜΣ κατά τη διάρκεια της μελέτης. Για παράδειγμα, εάν ένα άτομο είχε τρεις διαφορετικές μετρήσεις ΔΜΣ 30, 31 και 32, ο μέσος όρος θα ήταν 31 και η τυπική απόκλιση θα ήταν 1.
Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για περίπου τέσσερα χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ερευνητές παρακολούθησαν τον αριθμό των καρδιακών προσβολών, των εγκεφαλικών επεισοδίων και των θανάτων λόγω καρδιακών παθήσεων.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αυξομείωση βάρους συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο αρνητικών καρδιαγγειακών συμβάντων σε όλες τις εθνοτικές ομάδες. Στην ομάδα των βετεράνων, κάθε αύξηση 1 τυπικής απόκλισης στη μεταβλητότητα του ΔΜΣ συνδεόταν με 16% υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβάντων, που περιελάμβαναν μη θανατηφόρο καρδιακά επεισόδια, εγκεφαλικά επεισόδια και θανάτους από καρδιακές νόσους.
Στην ομάδα της Βρετανικής Βάσης Δεδομένων (UK Biobank), κάθε αύξηση 1 τυπικής απόκλισης στη μεταβλητότητα του ΔΜΣ συνδεόταν με 8% υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου.
“Ανακαλύψαμε ότι όσο μεγαλύτερες είναι οι αλλαγές στο ΔΜΣ σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών” δηλώνει ο δρ. Αλμουακάτ.
Δεδομένου ότι η μελέτη χρησιμοποίησε το ατομικό βάρος του κάθε ανθρωπου για να υπολογίσει την τυπική απόκλιση, είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε το ακριβές ποσό της διακύμανσης του βάρους που θεωρείται υψηλός κίνδυνος, καθώς είναι πολύ ειδικός για κάθε ασθενή, δηλώνει ο Nishant Shah, MD, καρδιολόγος στο Duke Health στο Durham, North Carolina, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
“Αντίθετα, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τις γρήγορες μεταβολές βάρους κατά τη διάρκεια ενός διαστήματος – για παράδειγμα, μια μείωση 9 κιλών από το αρχικό βάρος και στη συνέχεια η αύξηση πάλι 9 κιλών από το αρχικό βάρος μέσα σε ένα εξάμηνο – θεωρείται πιο επικίνδυνο αντί να χαθούν 9 κιλά σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αλλα να παραμείνουν σταθερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης,” λέει.
Ο κίνδυνος κυκλικής αυξομείωσης κιλών που επηρεάζεται από τη φυλή και την εθνικότητα
Οι ερευνητές αναφέρουν επίσης ότι ο κίνδυνος διαφοροποιείται ανάλογα με τη φυλή και την εθνικότητα. Ο σύνδεσμος μεταξύ της αυξομείωσης του βάρους και του εγκεφαλικού επεισοδίου ήταν πιο έντονος στους έγχρωμους συμμετέχοντες, ενώ η σύνδεση μεταξύ της αυξομείωσης του βάρους και του καρδιαγγειακού θανάτου ήταν υψηλότερη στα λευκά άτομα. Επειδή η συσχέτιση δεν ήταν τόσο ισχυρή στην ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου, οι κίνδυνοι θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τη φυλή ή το φύλο, σημείωσαν οι συγγραφείς.
Η αυξομείωση του βάρους μπορεί να προσθέσει επιπλέον στρες στην καρδιά
Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν και παλαιότερες έρευνες, συμπεριλαμβανομένης μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2018, η οποία παρακολούθησε περισσότερα από 3.000 άτομα με παχυσαρκία για 16 χρόνια και διαπίστωσε ότι η αυξομείωση βάρους συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου.
Δεν είναι σαφές γιατί η αυξομείωσης του βάρους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, λέει ο Δρ. Σαχ. “Υπάρχουν πολλές υποθέσεις. Για παράδειγμα, οι γρήγορες αλλαγές στο σωματικό βάρος μπορούν να προσθέσουν επιπλέον στρες στην καρδιά, μπορεί να οδηγήσουν σε δυσλειτουργία των αγγείων, ή να οδηγήσουν σε πιο φλεγμονώδη ανάπτυξη λιπώδους ιστού,” λέει.
Είναι επίσης δυνατόν οι γρήγορες αλλαγές στο βάρος να προκληθούν από άλλες ιατρικές καταστάσεις όπως οι καρκίνοι, οι λοιμώξεις ή οι φλεγμονώδεις διαταραχές, οι οποίες θα μπορούσαν να προσθέσουν περαιτέρω στρες εάν ένα άτομο έχει ήδη μια υποκείμενη καρδιακή πάθηση, λέει ο Σαχ.
Η προσπάθεια για ένα υγιές βάρος εξακολουθεί να έχει οφέλη για την υγεία
Τα ευρήματα εδώ δεν σημαίνουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να εγκαταλείψουν κάθε προσπάθεια για να επιτύχουν το υγιές βάρος τους, λέει ο Shah. «Υπάρχουν πολλά οφέλη από την απώλεια βάρους, και οι άνθρωποι θα πρέπει ακόμα να προσπαθούν να βρουν τρόπους για να έχουν επιτυχή και βιώσιμη απώλεια βάρους», λέει.
Η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε πολλές σοβαρές επιπλοκές, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης τύπου 2, που μπορεί να επιδεινώσουν τον συνολικό κίνδυνο καρδιακής νόσου, επισημαίνει.
«Είναι επίσης πολύ δύσκολο να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα με βάση μία μόνο μελέτη. Χρειαζόμαστε περισσότερα δεδομένα για να κατανοήσουμε καλύτερα το μέγεθος της μεταβλητότητας του ΔΜΣ που είναι πιο ανησυχητικό», λέει.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό ανδρών από ό,τι γυναίκες συμμετείχαν στην ομάδα των βετεράνων και μπορεί να υπήρχαν άλλοι κίνδυνοι ή παράγοντες που συνέβαλαν στους οποίους οι ερευνητές δεν υπολόγισαν ότι θα μπορούσαν να οδηγήσουν στα ευρήματα, λέει ο Shah.
Αυτά τα ευρήματα αφορούν και τους ανθρώπους που παίρνουν GLP-1;
Αυτή η μελέτη δεν εξέτασε άτομα με GLP-1. Οι συμμετέχοντες είχαν αλλαγές ΔΜΣ που δεν προκλήθηκαν από φάρμακα, και έτσι αυτή η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί από αυτά τα δεδομένα, λέει ο Almuwaqqat.
«Η χρήση του GLP-1 σχετίζεται γενικά με τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και ο αντίκτυπος των διακυμάνσεων του βάρους δεν είναι ξεκάθαρος», λέει.
Τα φάρμακα GLP-1 έχουν πολλά οφέλη όταν συνταγογραφούνται και λαμβάνονται κατάλληλα, λέει ο Shah. «Στο τέλος της ημέρας είναι μια αξιολόγηση οφέλους προς κίνδυνο που είναι πολύ συγκεκριμένη για τον ασθενή. Οι ασθενείς θα πρέπει να συζητήσουν με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης για το τι είναι σωστό για αυτούς», λέει.
