Ξέρουμε πως ο ύπνος είναι απαραίτητος για την υγεία μας. Τόσο την σωματική όσο και την ψυχική. Τώρα, νέα έρευνα εξηγεί πώς κατά την διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος διώχνει τις τοξίνες που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Παλαιότερη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science έδειξε ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα συρρικνώνονται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Έτσι, αυξάνεται το μέγεθος του ενδιάμεσου χώρου (τα κενά μεταξύ του εγκεφαλικού ιστού) και επιτρέπεται η άντληση περισσότερου υγρού που οδηγεί στον λεγόμενο «καθαρισμό» του εγκεφάλου, την απομάκρυνση δηλαδή των τοξινών.
Τώρα, νέα μελέτη υποδηλώνει ότι μπορεί να ισχύει το αντίθετο. Πως ο «καθαρισμός» του εγκεφάλου δηλαδή πραγματοποιείται όσο είμαστε ενεργοί.
Ύπνος και εγκέφαλος
Για τις ανάγκες της μελέτης, οι επιστήμονες από το Ινστιτούτο Έρευνας για την Άνοια του Ηνωμένου Βασιλείου στο Imperial College του Λονδίνου, χρησιμοποίησαν μια φθορίζουσα χρωστική ουσία για να μελετήσουν τους εγκεφάλους ποντικών. Καταγράφοντας πόσο γρήγορα η χρωστική μετακινείται από τις γεμάτες με υγρό κοιλότητες σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου ώστε να πραγματοποιηθεί η «κάθαρση», ανακάλυψαν πως η κίνηση του υγρού μειώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Για την ακρίβεια, η «κάθαρση» της χρωστικής μειώθηκε κατά περίπου 30% στα ποντίκια που κοιμούνταν και κατά 50% στα ποντίκια που βρίσκονταν υπό αναισθησία, σε σύγκριση με τα ποντίκια που παρέμεναν ξύπνια.
Ο Νικ Φρανκς, καθηγητής βιοφυσικής και αναισθησιολογίας στο Imperial College του Λονδίνου και συνεπικεφαλής της μελέτης, δήλωσε:
«Διαπιστώσαμε ότι ο ρυθμός κάθαρσης της χρωστικής από τον εγκέφαλο ήταν σημαντικά μειωμένος στα ζώα που κοιμούνταν ή ήταν υπό αναισθησία, γεγονός που μας εξέπληξε μιας και μέχρι σήμερα αυτή η κάθαρση εθεωρείτο ένας από τους βασικούς λόγους που ο οργανισμός μας έχει ανάγκη τον ύπνο».
Οι ερευνητές προβλέπουν ότι τα ευρήματα θα επεκταθούν και στον άνθρωπο, καθώς ο ύπνος είναι μια βασική ανάγκη που μοιράζονται όλα τα θηλαστικά.
Προλαμβάνει εντέλει ο ύπνος την άνοια;
Άλλη έρευνα είχε χαρακτηρίσει τον καλό ύπνο ως έναν πολύ σημαντικό παράγοντα για την πρόληψη της άνοιας. Κυρίως επειδή κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι τοξικές πρωτεΐνες, κατά τους ερευνητές, απομακρύνονται από τον εγκέφαλο.
Ο καθηγητής Μπιλ Γουίσντεν, προσωρινός διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Άνοιας του Ηνωμένου Βασιλείου στο Imperial College του Λονδίνου και συνεπικεφαλής της έρευνας, εξήγησε:
«Η διαταραχή του ύπνου είναι ένα κοινό σύμπτωμα που βιώνουν τα άτομα που ζουν με άνοια. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε ακόμη αν αυτό αποτελεί συνέπεια ή κινητήριο παράγοντα στην εξέλιξη της νόσου. Μπορεί κάλλιστα ο καλός ύπνος να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου άνοιας για άλλους λόγους από την απομάκρυνση των τοξινών».
Άσκηση ή ύπνος κρατά πιο δυνατό τον εγκέφαλο;
«Η άλλη πλευρά της μελέτης μας είναι ότι δείξαμε ότι η κάθαρση του εγκεφάλου είναι εξαιρετικά αποτελεσματική κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Σε γενικές γραμμές, το να είσαι ξύπνιος, ενεργός και να γυμνάζεσαι μπορεί να καθαρίζει αποτελεσματικότερα τον εγκέφαλο από τις τοξίνες», συμπλήρωσε ο Γουίσντεν.
Όπως ο ίδιος ωστόσο τόνισε κλείνοντας:
«Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το γιατί κοιμόμαστε, και παρόλο που δείξαμε ότι η απομάκρυνση των τοξινών μπορεί να μην είναι ο βασικός λόγος, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι ο ποιοτικός και επαρκής ύπνος είναι πολύ σημαντικός για την συνολική καλή μας υγεία».
