Η νόσο του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα ανήκουν στην ίδια «οικογένεια», καθώς και οι δύο εμπίπτουν στην ομπρέλα της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου και έχουν παρόμοια συμπτώματα και θεραπείες. Η μεγαλύτερη διαφορά τους έγκειται στα όργανα και τα μέρη του σώματος που μπορούν να επηρεάσουν. Η νόσος του Crohn μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος της πεπτικής οδού –συμπεριλαμβανομένου του λεπτού εντέρου, του στομάχου, του παχέος εντέρου, του πρωκτού- και η ελκώδης κολίτιδα περιορίζεται στο κόλον. Ενώ τις περισσότερες φορές οι δύο διαταραχές μπορούν να διακριθούν μεταξύ τους, σε περίπου 10% των περιπτώσεων, αυτό είναι αδύνατο.
Τι προκαλεί την κάθε πάθηση;
Δεν είναι απολύτως γνωστό τι προκαλεί την ελκώδη κολίτιδα ή τη νόσο του Crohn. Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι έχει κάποια σχέση με γενετικούς παράγοντες (οικογενειακό ιστορικό φλεγμονώδους νόσου του εντέρου αυξάνει τον κίνδυνο) και περιβαλλοντικούς παράγοντες (όπως μια διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες και επεξεργασμένα τρόφιμα). Επιπλέον, πιστεύεται ότι παίζει ρόλο και το μικροβίωμα του εντέρου. Μια μελέτη του 2020, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers of Medicine, διαπίστωσε ότι τα βακτήρια του εντέρου σε άτομα με ΙΦΝΕ (Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου) ήταν διαφορετικά μεταξύ των ατόμων χωρίς ΙΦΝΕ. Η ίδια διαφορά διαπιστώθηκε και μεταξύ των ατόμων με ελκώδη κολίτιδα και των ατόμων με νόσο του Crohn.
Αυτό που γνωρίζουμε, είναι ότι κάτι προκαλεί το ανοσοποιητικό σας σύστημα να επιτεθεί κατά λάθος σε υγιείς περιοχές του πεπτικού σας συστήματος, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου της ελκώδους κολίτιδας έναντι της νόσου του Crohn;
Γενικά, οι παράγοντες κινδύνου των δύο παθήσεων ταυτίζονται σε μεγάλο βαθμό. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν το οικογενειακό ιστορικό, την ηλικία, τη χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (όπως η ιβουπροφαίνη) και το κάπνισμα. Εδώ υπάρχει μια μικρή διαφοροποίηση. Το κάπνισμα είναι ένας παράγοντας κινδύνου για τη νόσο του Crohn. Περιέργως, η ευρέως αποδεκτή έρευνα υποδηλώνει ότι οι καπνιστές έχουν χαμηλότερα ποσοστά ελκώδους κολίτιδας από αυτούς, που δεν καπνίζουν.
Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ των συμπτωμάτων της ελκώδους κολίτιδας και των συμπτωμάτων της νόσου του Crohn;
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο αρέσει σε αυτές τις αδελφικές ασθένειες να μιμούνται η μία την άλλη είναι τα συμπτώματά τους. Αυτά περιλαμβάνουν:
- αιματηρή διάρροια
- αιμορραγίες από το ορθό
- επείγουσα ανάγκη για κένωση
- κοιλιακός πόνος
- απροσδόκητη απώλεια βάρους
- κούραση
Τα συμπτώματα μπορούν, επίσης, να εμφανιστούν σε περιοχές εκτός του πεπτικού σας συστήματος, που ονομάζονται εξωεντερικές εκδηλώσεις. Και οι δύο ασθένειες έχουν εξωεντερικές εκδηλώσεις, απλώς η ελκώδης κολίτιδα είναι πιο πιθανό να επηρεάσει το δέρμα, τα μάτια και τα οστά, ενώ η νόσος του Crohn τείνει να επηρεάζει τα νεφρά και τις πέτρες στη χολή.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn;
Δυστυχώς δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη εξέταση, που θα οδηγήσει σε διάγνωση. Αντιθέτως, αυτή στηρίζεται σε πληθώρα εξετάσεων (ορισμένες για να αποκλείσουν άλλες παθήσεις, όπως ο καρκίνος), τα συμπτώματα, την ηλικία και το οικογενειακό σας ιστορικό.
Οι εξετάσεις για τη διάγνωση των παθήσεων περιλαμβάνουν την ανώτερη ενδοσκόπηση, όπου ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ένα οπτικό ενδοσκόπιο, για να εξετάσει το εσωτερικό του στομάχου σας και το πρώτο μέρος του λεπτού εντέρου. Μπορούν, επίσης, να σας κάνουν βιοψία, δηλαδή να σας αφαιρέσουν ένα μικρό κομμάτι ιστού, που στη συνέχεια θα μελετήσουν στο εργαστήριο για σημεία φλεγμονής ή καρκίνου. Οι απεικονιστικές εξετάσεις, όπως οι μαγνητικές τομογραφίες και οι αξονικές τομογραφίες, συμβάλλουν στην διαμόρφωση εικόνας του πεπτικού σας συστήματος.
Μια άλλη επιλογή είναι η ενδοσκοπική κάψουλα, δηλαδή ένα χάπι, που έχει μια κάμερα μέσα και επιτρέπει στον γιατρό να αποκτήσει εικόνα του λεπτού εντέρου. Τέλος, οι εξετάσεις αίματος μπορεί να δείξουν, εάν υπάρχουν στο αίμα σας φλεγμονώδεις δείκτες, που υποδεικνύουν ΙΦΝΕ.
Θεραπείες ελκώδους κολίτιδας έναντι θεραπειών για τη νόσο του Crohn
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για την ελκώδη κολίτιδα ή τη νόσο του Crohn αυτή τη στιγμή, η έρευνα προχωρά. Προς το παρόν η αντιμετώπιση τους περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ανοσοκατασταλτικά (για να ηρεμήσουν την ανοσοποιητική δραστηριότητα στο σώμα) και βιολογικούς παράγοντες, που λαμβάνονται μέσω έγχυσης και εξουδετερώνουν ορισμένες πρωτεΐνες, που ενεργοποιούν τη φλεγμονή.
Εάν τα φάρμακα δεν επαρκούν, η χειρουργική επέμβαση είναι πάντα μια θεραπευτική επιλογή σε πιο σοβαρές περιπτώσεις. Εδώ είναι που τα πράγματα διαφέρουν λίγο μεταξύ της θεραπείας της ελκώδους κολίτιδας και της θεραπείας της νόσου του Crohn. Στην περίπτωση που έχετε ελκώδη κολίτιδα, γίνεται κολεκτομή, δηλαδή αφαίρεση ολόκληρου του παχέος εντέρου, η οποία μπορεί να σηματοδοτήσει το τέλος των συμπτωμάτων για ορισμένους ανθρώπους.
Εάν έχετε νόσο του Crohn, κατά τη χειρουργική επέμβαση θα αφαιρεθούν τα κατεστραμμένα τμήματα του πεπτικού σας συστήματος και θα επανασυνδεθούν τα υγιή τμήματα. Ωστόσο, αυτό δεν θεραπεύει την ασθένεια και η φλεγμονή δύναται να επανέλθει κοντά στις περιοχές, που επανασυνδέθηκαν. Σε αυτή την περίπτωση, η λήψη φαρμάκων εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντική για τη μείωση της φλεγμονής και της ανοσολογικής δραστηριότητας.
Επιπλοκές ελκώδους κολίτιδας έναντι επιπλοκών της νόσου του Crohn
Οι κοινές επιπλοκές των ασθενειών πειρλαμβάνουν:
- καρκίνο του παχέος εντέρου
- πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα
- θρόμβοι αίματος
- παρενέργειες φαρμάκων: τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία και των δύο καταστάσεων μπορούν δυνητικά να αυξήσουν τον κίνδυνο για ορισμένους καρκίνους, όπως το λέμφωμα, όταν χρησιμοποιούνται μακροπρόθεσμα. Η συνεχής χρήση κορτικοστεροειδών σχετίζεται, επίσης, με υψηλή αρτηριακή πίεση και οστεοπόρωση.
Επιπλοκές που σχετίζονται περισσότερο με την ελκώδη κολίτιδα:
- αιμορραγία γαστρεντερικού
- τοξικό μεγάκολο/οξεία κολίτιδα
- τρύπα στο παχύ έντερο
- αφυδάτωση
Επιπλοκές που σχετίζονται περισσότερο με τη νόσο του Crohn:
- στένωση και απόφραξη του εντέρου
- συρίγγια
- πρωκτικές ρωγμές
- υποσιτισμός
Επιμέλεια κειμένου: Ηλιάνα Θεοδωρίδου
