Τα νεφρά επιτελούν πολλές διεργασίες ζωτικής σημασίας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Λειτουργούν ως φίλτρα για το αίμα σας, απομακρύνοντας τα απόβλητα, τις τοξίνες και τα επιπλέον υγρά. Βοηθούν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και των χημικών ουσιών του αίματος. Τέλος, διατηρούν τα οστά υγιή και διεγείρουν την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ), χαρακτηρίζεται από βλάβη στα νεφρά, η διάρκεια της οποίας είναι ίση ή µεγαλύτερη των τριών µηνών από τη διάγνωσή της. Τα κατεστραμμένα νεφρά δεν φιλτράρουν το αίμα όπως θα έπρεπε, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σειρά προβλημάτων για την υγεία. Υπάρχουν πέντε στάδια ΧΝΝ και διαφορετικά συμπτώματα και θεραπείες, που σχετίζονται με κάθε στάδιο.
Επισκόπηση σταδίων
Για να καταλάβετε σε ποιο στάδιο ΧΝΝ βρίσκεστε, ο γιατρός σας πρέπει να καθορίσει πόσο καλά λειτουργούν τα νεφρά σας. Ένας τρόπος, για να γίνει αυτό είναι με μια εξέταση ούρων για την αξιολόγηση της αναλογίας λευκωματίνης-κρεατινίνης (ACR), η οποία δείχνει εάν υπάρχει διαρροή πρωτεΐνης στα ούρα (πρωτεϊνουρία), η οποία είναι σημάδι νεφρικής βλάβης. Ο γιατρός σας μπορεί, επίσης, να ζητήσει απεικονιστικές εξετάσεις, όπως υπερηχογράφημα, για να αξιολογήσει τη δομή των νεφρών σας. Τέλος, η πιο σηµαντική παράµετρος για την εκτίµηση της νεφρικής λειτουργίας είναι η σπειραµατική διήθηση (GFR) των νεφρών, η οποία φαίνεται από τα επίπεδα κρεατινίνης πλάσματος. Ανάλογα µε τις τιµές της GFR, η ΧΝΝ χωρίζεται σε 5 στάδια βαρύτητας της νόσου. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι η φυσιολογική τιμή της GFR είναι 100 mL/min.
- Στάδιο 1
Στο στάδιο 1, υπάρχει πολύ ήπια βλάβη στα νεφρά, καθώς έχουν ακόμα περιθώριο προσαρμογής. Για το λόγο αυτό συνεχίζουν να αποδίδουν στο 90% ή καλύτερα. Σε αυτό το στάδιο, η ΧΝΝ είναι πιθανό να ανακαλυφθεί τυχαία κατά τη διάρκεια συνήθων εξετάσεων αίματος και ούρων.
Συμπτώματα
Τυπικά, δεν υπάρχουν συμπτώματα όταν τα νεφρά λειτουργούν στο 90% ή καλύτερα.
Θεραπευτική αγωγή
Μπορείτε να επιβραδύνετε την εξέλιξη της νόσου ακολουθώντας αυτά τα βήματα:
- Εργαστείτε για τη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στο αίμα, εάν έχετε διαβήτη.
- Ακολουθήστε τις συμβουλές του γιατρού σας για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, εάν έχετε υπέρταση.
- Ακολουθήστε μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή.
- Μην καπνίζετε.
- Αφιερώστε τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, 5 ημέρες την εβδομάδα για σωματική δραστηριότητα.
- Προσπαθήστε να διατηρήσετε ένα κατάλληλο βάρος για το σώμα σας.
- Στάδιο 2
Στο στάδιο 2, οι νεφροί λειτουργούν μεταξύ 60% και 89%.
Συμπτώματα
Σε αυτό το στάδιο, μπορεί να εξακολουθείτε να μην έχετε συμπτώματα ή τα συμπτώματα σας να είναι γενικά, όπως κούραση, φαγούρα, απώλεια της όρεξης, προβλήματα ύπνου και αδυναμία.
Θεραπευτική αγωγή
Η ΧΝΝ δεν είναι ιάσιμη, αλλά η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει ή να σταματήσει την εξέλιξη της. Καθοριστικής σημασίας είναι η αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας, που είναι συνήθως ο διαβήτης και η υψηλή αρτηριακή πίεση.
- Στάδιο 3
Στο Στάδιο 3Α η λειτουργικότητα των νεφρών σας κυμαίνεται μεταξύ 45% και 59% και στο Στάδιο 3Β μεταξύ 30% και 44%. Πλέον, τα νεφρά δεν φιλτράρουν καλά τα απόβλητα, τις τοξίνες και τα υγρά, γεγονός που σημαίνει ότι αρχίζουν να συσσωρεύονται.
Συμπτώματα
Δεν έχουν όλοι συμπτώματα στο στάδιο 3. Ωστόσο, μπορεί να αντιμετωπίζετε:
- πόνος στην πλάτη
- κούραση
- απώλεια της όρεξης
- επίμονη φαγούρα
- προβλήματα ύπνου
- πρήξιμο των χεριών και των ποδιών
- ούρηση περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο
- αδυναμία
Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν αναιμία, ασθένεια των οστών και υψηλή αρτηριακή πίεση.
Θεραπευτική αγωγή
Και σε αυτό το στάδιο είναι καθοριστική η αντιμετώπιση των υποκείμενων παθήσεων (αν έχετε), είτε με φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση, διουρητικά, φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη, συμπληρώματα ερυθροποιητίνης για την αναιμία, διατροφή χαμηλή σε αλάτι για την ανακούφιση της κατακράτησης υγρών κ.α..
- Στάδιο 4
Στο Στάδιο 4 έχετε σοβαρή νεφρική βλάβη, καθώς η λειτουργικότητα των νεφρών σας κυμαίνεται μεταξύ 15% και 29%. Είναι ζωτικής σημασίας να κάνετε ό,τι μπορείτε, για να αποτρέψετε την εξέλιξη σε νεφρική ανεπάρκεια. Σε αυτό το στάδιο διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- πόνος στην πλάτη
- πόνος στο στήθος
- μειωμένη νοητική ευκρίνεια
- κούραση
- απώλεια της όρεξης
- μυϊκές συσπάσεις ή κράμπες
- ναυτία και έμετος
- επίμονη φαγούρα
- δυσκολία στην αναπνοή
- προβλήματα ύπνου
- πρήξιμο των χεριών και των ποδιών
- ούρηση περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο
- αδυναμία
Θεραπευτική αγωγή
Στο στάδιο 4, θα χρειαστεί να συνεργαστείτε πολύ στενά με τους γιατρούς σας. Εκτός από την ίδια θεραπεία με τα προηγούμενα στάδια, θα πρέπει να ξεκινήσετε συζητήσεις σχετικά με την αιμοκάθαρση και τη μεταμόσχευση νεφρού σε περίπτωση που τα νεφρά σας χάσουν πλήρως τη λειτουργικότητά τους.
- Στάδιο 5
Το Στάδιο 5 σημαίνει ότι οι νεφροί σας έχουν λιγότερο από 15% λειτουργικότητα ή έχετε νεφρική ανεπάρκεια. Όταν συμβεί αυτό, η συσσώρευση αποβλήτων και τοξινών γίνεται απειλητική για τη ζωή σας. Πρόκειται για το τελικό στάδιο της νεφρικής νόσου.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- πόνος στην πλάτη και στο στήθος
- αναπνευστικά προβλήματα
- μειωμένη νοητική ευκρίνεια
- κούραση
- λίγη έως καθόλου όρεξη
- μυϊκές συσπάσεις ή κράμπες
- ναυτία ή έμετο
- επίμονη φαγούρα
- δυσκολία στον ύπνο
- σοβαρή αδυναμία
- πρήξιμο των χεριών και των ποδιών
- ούρηση περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο
Θεραπευτική αγωγή
Η πρόγνωση σε αυτό το στάδιο είναι μόνο μερικοί μήνες, χωρίς αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού. Η αιμοκάθαρση δεν είναι θεραπεία για τη νεφρική νόσο, αλλά μια διαδικασία για την απομάκρυνση των αποβλήτων και των υγρών από το αίμα σας. Ουσιαστικά σας κρατάει στη ζωή, μέχρι να βρεθεί μόσχευμα.
Επιμέλεια κειμένου: Ηλιάνα Θεοδωρίδου
