Τι είναι ακριβώς η κολονοσκόπηση;
Η κολονοσκόπηση είναι η η ενδοσκοπική εξέταση που ελέγχει τον βλεννογόνο (δηλαδή την εσωτερική επιφάνεια) του παχέος εντέρου. Ο γιατρός εισάγει έναν εύκαμπτο σωλήνα, που διαθέτει μια κάμερα συνδεδεμένη με οθόνη και τον προωθεί εως το παχύ έντερο. Αναζητά φλεγμονή και προκαρκινικά μορφώματα, που ονομάζονται πολύποδες και μπορούν να αναπτυχθούν στα εντερικά σας τοιχώματα.
Ο βασικός στόχος του προσυμπτωματικού ελέγχου είναι να αποτραπεί ο σχηματισμός καρκίνου του παχέος εντέρου. Για αυτό, αν ένας πολύποδας εντοπιστεί κατά τη διάρκεια μιας κολονοσκόπησης, αφαιρείται για τη διενέργεια βιοψίας. Αυτοί οι πολύποδες θα μπορούσαν διαφορετικά να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου σε διάστημα 5 έως 15 ετών. Επιπλέον, η κολονοσκόπηση είναι ο βασικός διαγνωστικός έλεγχος για παθήσεις του εντέρου, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Crohn, της ελκώδους κολίτιδας και άλλων.
Πότε πρέπει να κάνετε κολονοσκόπηση;
Η απάντηση ποικίλλει. Γενικά, αν δεν έχετε ιστορικό νόσου του εντέρου, οικογενειακό ιστορικό ή συμπτώματα ανησυχίας, όπως κοιλιακό άλγος η πρώτη κολονοσκόπηση συνίσταται στην ηλικία των 45 ετών. Αν έχετε ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου στην άμεση οικογένειά σας, δηλαδή κάποιον γονέα ή αδερφό, η έναρξη των διαγνωστικών ελέγχων συνίσταται σε μικρότερη ηλικία. Εάν έχετε φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή ένα γενετικό σύνδρομο που καθιστά πιο πιθανή την ανάπτυξη πολύποδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου, μπορεί, επίσης, να χρειαστεί να ξεκινήσετε νωρίτερα τους προσυμπτωματικούς ελέγχους. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να είστε σε επαφή με το γιατρό σας, ώστε να σας ενημερώσει ο ίδιος για την εξέταση βάσει της συγκεκριμένης κατάστασή σας.
Πώς να προετοιμαστείτε για μια κολονοσκόπηση
Την ημέρα πριν από την κολονοσκόπηση, η διατροφή σας θα πρέπει να περιλαμβάνει τροφές σε υγρή μορφή. Μπορείτε να πιείτε χυμό, σκέτο ζωμό, τσάι, σκέτο καφέ και ζελέ. Προκείμενου, όμως, να καθαρίσει εντελώς το έντερό σας από κόπρανα θα σας χορηγηθεί ένα ειδικό σκεύασμα, που προκαλεί υδαρή διάρροια. Την ημέρα της κολονοσκόπησης, δεν επιτρέπεται να φάτε τίποτα για 8 ώρες και να πιείτε τίποτα για 4 ώρες πριν την εξέταση.
Τι ακριβώς ψάχνει ο γιατρός κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης;
Όταν ο γιατρός ψάχνει σημάδια καρκίνου του παχέος εντέρου, αναζητά κυρίως πολύποδες, γνωστούς και ως αδενώματα. Εάν εντοπιστούν πολύποδες κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, σημαίνει ότι ο έλεγχος είχε ένα «θετικό» ή μη φυσιολογικό αποτέλεσμα. Στην περίπτωση που αφαιρεθεί οποιοσδήποτε ιστός κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, θα χρειαστούν ακόμα μερικές ημέρες, για να λάβετε τα αποτελέσματα της βιοψίας, που θα σας πουν εάν εντοπίστηκαν καρκινικά ή προκαρκινικά κύτταρα.
Όταν πρόκειται για τη διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn, μπορεί να παραγγελθεί κολονοσκόπηση, εάν αντιμετωπίζετε ορισμένα συμπτώματα όπως αιμορραγία από το ορθό, κοιλιακό άλγος και επαναλαμβανόμενη δυσκοιλιότητα. Οι κολονοσκοπήσεις μπορούν να εξετάσουν την επένδυση του παχέος εντέρου σας και να ανιχνεύσουν φλεγμονή ή έλκη που προκαλούνται από την ελκώδη κολίτιδα και τη νόσο του Crohn. Τέλος, η κολονοσκόπηση μπορεί να γίνει πριν από την έναρξη ενός νέου θεραπευτικού σχήματος για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) και να επαναληφθεί αργότερα, για να διαπιστωθεί εάν η θεραπεία λειτουργεί καλά.
Πόσο χρόνο χρειάζεται μια κολονοσκόπηση;
Ενώ όλη η προετοιμασία για την κολονοσκόπηση είναι χρονοβόρα, η ίδια η διαδικασία διαρκεί πραγματικά περίπου 30 έως 60 λεπτά. Εάν αφαιρεθούν πολύποδες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, μπορεί να διαρκέσει λίγο περισσότερο. Καθώς η εξέταση γίνεται με μέθη ή με νάρκωση, θα χρειαστούν και κάποια λεπτά για να συνέλθετε από την αναισθησία.
Υπάρχουν κίνδυνοι από την κολονοσκόπηση που πρέπει να γνωρίζετε;
Υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι για τη διενέργεια κολονοσκόπησης, αλλά οι σημαντικές επιπλοκές είναι εξαιρετικά σπάνιες. Οποιεσδήποτε πιθανές παρενέργειες είναι ελάχιστες σε σύγκριση με τον κίνδυνο εμφάνισης αδιάγνωστου καρκίνου του παχέος εντέρου ή φλεγμονώδους νόσου του εντέρου.
Οι πιθανοί κίνδυνοι της κολονοσκόπησης περιλαμβάνουν:
- Αιμορραγία από το ορθό, ειδικά εάν αφαιρεθεί ιστός κατά τη διάρκεια της διαδικασίας
- Αλλεργική αντίδραση σε φάρμακα αναισθησίας
- Διάτρηση του εντέρου
Ωστόσο, ο κίνδυνος για αυτές τις επιπλοκές είναι εξαιρετικά χαμηλός. Ειδικότερα, ο κίνδυνος για διάτρηση του εντέρου από κολονοσκόπηση ήταν περίπου 4 σε κάθε 10.000 επεμβάσεις, σύμφωνα με δεδομένα που συλλέχθηκαν το 2016 και δημοσιεύθηκαν στο JAMA.
Πόσο συχνά πρέπει να κάνετε κολονοσκόπηση;
Για άτομα που δεν διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου, οι κολονοσκοπήσεις δεν χρειάζεται να γίνονται ετησίως ή ακόμη και ανά διετία. Εάν δεν εντοπιστούν πολύποδες και ανήκετε στην κατηγορία μέσου κινδύνου, δεν θα χρειαστεί να κάνετε άλλη κολονοσκόπηση για δέκα χρόνια.
Εάν ο γιατρός σας εντοπίσει περισσότερους από έναν πολύποδες ή καρκινικές βλάβες κατά τη διάρκεια του προληπτικού ελέγχου, πιθανότατα το χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι την επόμενη κολονοσκόπηση θα είναι μικρότερο. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εντέρου. Τέλος, αν διαγνωστείτε με ΣΕΕ, πιθανότατα θα χρειαστείτε προληπτικούς ελέγχους κάθε λίγα χρόνια.
Υπάρχουν άλλες εξετάσεις που μπορούν να γίνουν;
Η κολονοσκόπηση δεν είναι ο μόνος τύπος εξέτασης που διατίθεται για διάφορες γαστρεντερικές παθήσεις. Μια άλλη επιλογή είναι μια «εικονική κολονοσκόπηση», η οποία είναι ένας λιγότερο επεμβατικός τύπος προληπτικού ελέγχου. Έχει αποκτήσει δημοτικότητα επειδή μπορεί να γίνει χωρίς την εισαγωγή του κολονοσκοπίου. Πρόκειται για αξονική τομογραφία που απεικονίζει ολόκληρη την περιοχή της πυέλου και της κοιλιάς. Το μειονέκτημα αυτού του τύπου εξέτασης είναι ότι οι πολύποδες δεν μπορούν να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της. Συνεπώς, αν εντοπιστεί μη φυσιολογικός ιστός, θα χρειαστεί να κάνετε κολονοσκόπηση, για να τον αφαιρέσετε.
Επιμέλεια κειμένου: Ηλιάνα Θεοδωρίδου
