Τα αναψυκτικά είναι γενικά βλαβερά για την υγεία μας. Υπάρχει όμως και μια κατηγορία αναψυκτικών που μπορεί να αποδειχτεί ακόμα πιο βλαβερή. Ποια είναι αυτή; Τα αναψυκτικά διαίτης. Γιατί όμως; Η επιστήμη απαντά.
Ας ξεκινήσουμε με την στεατική ηπατική νόσο που σχετίζεται με τη μεταβολική δυσλειτουργία (MASLD). Πρόκειται για μια από τις πιο διαδεδομένες ηπατικές ασθένειες. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις δείχνουν ότι επηρεάζει έως και το 46% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η MASLD ονομαζόταν παλαιότερα μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) και μετονομάστηκε τον Ιούνιο του 2023.
Χαρακτηριστικά της νόσου είναι η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο ήπαρ. Η ασθένεια στην αρχή της δεν έχει συμπτώματα. Μπορεί να εξελιχθεί σε στεατοηπατίτιδα που σχετίζεται με μεταβολική δυσλειτουργία (MASH), μια πιο σοβαρή κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση ήπατος.
Επί του παρόντος, κανένα φάρμακο δεν έχει εγκριθεί για τη θεραπεία αυτής της μορφής ηπατικής νόσου. Οι γιατροί συνιστούν άσκηση και διατροφικές αλλαγές για την μείωση του σωματικού λίπους και την πρόληψη ή την αναστροφή της MASLD.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι η κατανάλωση αναψυκτικών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο MASLD, προκαλώντας αντίσταση στην ινσουλίνη και φλεγμονή στο ήπαρ.
Αν και τα αναψυκτικά διαίτης συχνά προβάλλονται ως ποτά με “μηδέν ζάχαρη” και “μηδέν θερμίδες”, δεν θεωρούνται υγιεινά από τους ειδικούς.
Τώρα, μια ερευνητική ομάδα ξεκίνησε να βρει μια συσχέτιση μεταξύ της μεγάλης κατανάλωσης αναψυκτικών διαίτης και του κινδύνου MASLD. Η εργασία τους, που δημοσιεύτηκε στο BMC Public Health, υποδηλώνει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των αναψυκτικών διαίτης και αυτής της μορφής ηπατικής νόσου.
“Απ’ όσο γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη μελέτη που διερευνά τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης αναψυκτικών διαίτης και της MASLD σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα και τα ευρήματά μας μπορούν να παρέχουν πολύτιμες διατροφικές συστάσεις για την πρόληψη και τη θεραπεία της MASLD”, έγραψαν οι συγγραφείς της μελέτης.
Γιατί είναι ανθυγιεινά τα αναψυκτικά διαίτης
Τα αναψυκτικά είναι ανθρακούχα, μη αλκοολούχα ποτά με πολλή ζάχαρη. Ειδικότερα τα αναψυκτικά διαίτης προωθούνται ως εναλλακτική επιλογή ενάντια στην παχυσαρκία.
Τα ποτά με μηδενική ζάχαρη και μηδενικές θερμίδες έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια, αλλά συχνά περιέχουν ασπαρτάμη ή άλλα χημικά γλυκαντικά.
Πρόσφατη έρευνα συνεχίζει να συνδέει την υψηλή κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών με αυξημένους κινδύνους παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2 και άλλους δείκτες μεταβολικού συνδρόμου.
Τον Μάιο του 2023, μια νέα οδηγία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) λέει να μην καταναλώνετε τεχνητά γλυκαντικά για την μείωση του σωματικού λίπους. Τον Ιούλιο του 2023, ο ΠΟΥ χαρακτήρισε την ασπαρτάμη ως “πιθανώς καρκινογόνο ουσία για τον άνθρωπο”.
Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι τα αναψυκτικά διαίτης μπορεί να συμβάλλουν στην αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και του ποσοστού σωματικού λίπους στους εφήβους.
Η ημερήσια κατανάλωση αναψυκτικών σχετίζεται επίσης με αυξημένη υπέρταση στους εφήβους. Επιπλέον, μπορεί να εμπλέκεται σε αυξημένο κίνδυνο αγγειακών επεισοδίων και διαβήτη τύπου 2.
Μπορούν τα αναψυκτικά διαίτης να προκαλέσουν προβλήματα στο ήπαρ;
Προηγούμενη έρευνα έχει προτείνει ότι τα τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να προάγουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και τη δυσανεξία στη γλυκόζη, διαταράσσοντας την μικροχλωρίδα του εντέρου. Και οι δύο αντιδράσεις σχετίζονται στενά με την ανάπτυξη του MASLD.
Η δρ. Menka Gupta, η οποία δεν συμμετείχε στην τελευταία έρευνα, υππθέτει ότι τα τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να επηρεάσουν το ήπαρ μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου:
“Ο άξονας εντέρου-εγκεφάλου περιλαμβάνει αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του γαστρεντερικού σωλήνα και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τα τεχνητά γλυκαντικά στα αναψυκτικά διαίτης μπορούν να επηρεάσουν τη σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου, η οποία με την σειρά της μπορεί να επηρεάσει αυτόν τον άξονα. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις μεταβολικές διεργασίες και ενδεχομένως να συμβάλει σε παθήσεις, που σχετίζονται με το ήπαρ”.
Ποια είναι η σχέση μεταξύ ΔΜΣ και ηπατικής νόσου
Η δρ. Gupta λέει: “Η διερεύνηση του πιθανού μεσολαβητικού ρόλου του ΔΜΣ παρέχει πληροφορίες για τους μηχανισμούς που διέπουν τη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης αναψυκτικών διαίτης και του MASLD”.
Οι συγγραφείς της μελέτης εξέτασαν επίσης την υπόθεσή τους ότι ο ΔΜΣ μπορεί να είναι ένας μεσολαβητικός παράγοντας στην MASLD.
Αφότου έλαβαν υπόψη παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, η διατροφή και οι καρδιομεταβολικές καταστάσεις, διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση αναψυκτικών διαίτης “σχετιζόταν θετικά με την εμφάνιση MASLD”.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν επίσης μια θετική συσχέτιση μεταξύ του ΔΜΣ και του MASLD: “Υπολογίστηκε ότι το 84,7% της συνολικής συσχέτισης μεταξύ της κατανάλωσης αναψυκτικών διαίτης και του MASLD προκλήθηκε από τον ΔΜΣ”, ανέφεραν οι ερευνητές.
