Τα συμπτώματα της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής μπορούν να εκδηλωθούν ως συναισθήματα απελπισίας και ευερεθιστότητας για κάποιον ή ως αίσθημα κούρασης και εξουθένωσης για κάποιον άλλο. Η κατάθλιψη ποικίλει, παρόλο που έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Το να διερχόμαστε περιστασιακά από φάσεις θλίψης είναι φυσιολογικό και απλώς μέρος του να είσαι άνθρωπος, επομένως δεν είναι πάντα εύκολο να το παρατηρήσεις, όταν γίνεται ένα επίμονο πρόβλημα.
Η μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD), η οποία είναι γνωστή και ως κλινική κατάθλιψη, είναι κάτι περισσότερο από ένα μεμονωμένο συναίσθημα: Είναι μια εξουθενωτική κατάσταση ψυχικής υγείας, που μπορεί σιωπηλά να επηρεάσει κάθε μέρος της ζωής σας, ξυπνώντας μια σειρά από σκέψεις και συναισθήματα, που σας κάνουν να νιώθετε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να λειτουργήσετε ή ότι δεν αξίζει να ζείτε.
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι το να νιώθετε έτσι δεν είναι δικό σας λάθος, καθώς η κατάθλιψη είναι μια περίπλοκη κατάσταση, που συχνά δεν έχει μία ξεκάθαρη αιτία, εξηγεί η Δρ. Anne H. Gilbert, M.D., κλινική ψυχίατρος στο Πανεπιστήμιο Υγείας της Ιντιάνα. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, η έρευνα δείχνει ότι η κατάθλιψη μπορεί να αναπτυχθεί λόγω ενός συνδυασμού γενετικών, περιβαλλοντικών ή ψυχολογικών παραγόντων, πολλοί από τους οποίους είναι εκτός του ελέγχου σας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής;
Εάν εμφανίσετε ένα από τα δύο πρώτα συμπτώματα (και τουλάχιστον τέσσερα από τα υπόλοιπα) για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας για τουλάχιστον δύο εβδομάδες, μπορεί να αντιμετωπίζετε κάποια μορφή κατάθλιψης, σύμφωνα με τα κριτήρια, που περιγράφονται στο Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).
- Αισθάνεστε λυπημένοι, απελπισμένοι ή άδειοι συνεχώς: Δώστε μεγάλη προσοχή σε αυτά τα συναισθήματα εάν σας κατακλύζουν, αν δεν φαίνεται να έχουν ένα συγκεκριμένο έναυσμα και αν δεν υποχωρούν με τον καιρό.
- Δεν ενδιαφέρεστε πλέον για τα χόμπι σας: Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται συχνά από απώλεια κινήτρων για δραστηριότητες, που κάποτε απολαμβάνατε. Έτσι, αν ανυπομονούσατε πάντα για τις πρωινές σας προπονήσεις, για παράδειγμα, ίσως νιώθετε ότι η άσκηση είναι το τελευταίο πράγμα, που θέλετε να κάνετε.
- Νιώθετε ότι πρόκειται να ξεσπάσετε: Ο εκνευρισμός μπορεί να είναι διαφορετικός για τον καθένα, αλλά θα μπορούσατε να αρχίσετε να εκνευρίζεστε ή να θυμώνετε πολύ για μικρά πράγματα, με αποτέλεσμα να μπλέκετε σε καυγάδες με τον καλύτερο φίλο ή τον σύντροφό σας, για παράδειγμα.
- Είστε εξαντλημένοι: Μπορεί να νιώθετε ότι είναι δύσκολο να σηκωθείτε από το κρεβάτι ή ότι δεν έχετε καν την ενέργεια να φτιάξετε το μεσημεριανό σας γεύμα.
- Και το πρόγραμμα ύπνου σας δεν σας βοηθά: Παρά το γεγονός ότι ακολουθείτε μια σταθερή ρουτίνα ύπνου, μπορεί να έχετε πρόβλημα να αποκοιμηθείτε τη νύχτα. Ή θα μπορούσατε να αισθάνεστε τόσο κουρασμένοι, που κοιμάστε μέχρι αργά το μεσημέρι ή το απόγευμα.
- Δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε: Η συγκέντρωση στη δουλειά σας μπορεί να φαίνεται αδύνατη και μπορεί να αισθάνεστε μπερδεμένοι ή «θολωμένοι». Μπορεί, επίσης, να δυσκολεύεστε στη λήψη αποφάσεων.
- Οι αλλαγές στην όρεξή σας είναι πραγματικά σημαντικές: Μπορεί να υπάρχουν στιγμές που δεν τρώτε καθόλου ή που τρώτε υπερβολικά, κάτι που μπορεί να σας κάνει να χάσετε ή να κερδίσετε βάρος.
- Αντιμετωπίζετε ανεξήγητο πόνο: Η κατάθλιψη μπορεί στην πραγματικότητα να είναι η αιτία σωματικών συμπτωμάτων, όπως μυϊκοί πόνοι ή πονοκέφαλοι, κράμπες στο στομάχι ή πεπτικά προβλήματα, που δεν φαίνεται να βελτιώνονται με τη θεραπεία.
- Έχετε υπερένταση ή βρίσκεστε σε λήθαργο: Μπορεί να έχετε πρόβλημα να καθίσετε ή να αισθάνεστε γενικά άβολα χωρίς κανένα σαφή λόγο ή μπορεί να αντιδράτε και να ανταποκρίνεστε σε ερεθίσματα πολύ πιο αργά από το κανονικό.
- Έχετε σκέψεις για αυτοτραυματισμό: Σε σοβαρές περιπτώσεις, η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία. Εάν συμβεί αυτό, είναι σημαντικό, να απευθυνθείτε σε έναν έμπιστο φίλο ή μέλος της οικογένειας, να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα σε μια τοπική νοσοκομειακή κλινική ή να καλέσετε κάποια γραμμή στήριξης.
Διαφέρουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε παιδιά και εφήβους;
Η έρευνα δείχνει ότι η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε παιδιά ηλικίας έως τριών ετών. Ωστόσο, τα παιδιά δεν παρουσιάζουν πάντα τα τυπικά σημάδια κατάθλιψης. Για παράδειγμα, τα μικρά παιδιά (μεταξύ τριών και οκτώ ετών) μπορεί να παραπονιούνται περισσότερο για ασθένεια ή πόνο, να είναι πιο ευερέθιστα, να δείχνουν σημάδια άγχους ή να συμπεριφέρονται άσχημα. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, μπορεί να αρχίσουν να αναπτύσσουν πιο κλασικά συμπτώματα μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής. Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων και την Κλινική Mayo, αυτά περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Είναι συχνά λυπημένα ή ευερέθιστα.
- Δεν θέλουν να κάνουν διασκεδαστικές δραστηριότητες, όπως να βγουν για μια βόλτα.
- Τρώνε περισσότερο ή λιγότερο από ό,τι συνήθως.
- Έχουν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά και αντιμετωπίζουν προβλήματα στο σχολείο.
- Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν.
- Λένε ότι αισθάνονται άσχημα για τον εαυτό τους.
- Απογοητεύονται ή θυμώνουν για μικρά πράγματα, όπως το να χυθεί το νερό τους.
- Σταματούν να κάνουν παρέα με τους φίλους τους.
- Δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις.
- Αρχίζουν να πίνουν ή να χρησιμοποιούν ναρκωτικά.
Όλοι θυμόμαστε ότι ήμασταν κυκλοθυμικοί ως παιδιά, αλλά είναι σημαντικό να δίνουμε προσοχή σε πραγματικά δραστικές αλλαγές συμπεριφοράς σε ένα παιδί ή έναν έφηβο, σύμφωνα με τη Δρ. Heidi L. Combs, κλινική ψυχίατρο και διευθύντρια εσωτερικής ψυχιατρικής στο UW Health’s Harborview Hospital στο Σιάτλ. Για παράδειγμα, ίσως ξαφνικά να μην κάνουν παρέα με φίλους, να μην κάνουν την εργασία τους ή να σταματήσουν τις εξωσχολικές τους δραστηριότητες.
Εάν εσείς ή κάποιος αγαπημένος σας εμφανίζει αυτά τα συμπτώματα, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν επαγγλεματία ψυχικής υγείας. Ορισμένες παθήσεις, όπως οι διαταραχές του θυρεοειδούς, μιμούνται συμπτώματα κατάθλιψης, προκαλώντας κόπωση, χαμηλή διάθεση ή ευερεθιστότητα. Η επίσημη διάγνωση της κατάθλιψης δεν είναι πάντα μια απλή διαδικασία και πρέπει να γίνει από έναν ειδικό ψυχικής υγείας και όχι από εσάς τους ίδιους.
Επιμέλεια κειμένου: Ηλιάνα Θεοδωρίδο
