Κλείνοντας τα 30 μπορεί να νιώσετε να αναδύονται στην επιφάνεια μια σειρά από συναισθήματα, αναμνήσεις, ακόμα και νέοι στόχοι. Υπάρχει, όμως, κάποια εγκυρότητα στο στερεότυπο της «κρίσης μέσης ηλικίας»; Πάμε να δούμε την άποψη των ειδικών για το πώς να τη χειριστείτε.
Τι είναι πραγματικά μια «κρίση μέσης ηλικίας»;
Η κρίση μέσης ηλικίας είναι μια χρονική περίοδος κατά τη διάρκεια της μέσης ηλικίας όπου μερικοί άνθρωποι βιώνουν υπαρξιακούς φόβους για τη θνησιμότητα τους, καθώς και για το τι έχουν καταφέρει μέχρι τώρα στη ζωή τους και τι τους επιφυλάσσει το μέλλον. Σύμφωνα με την Δρ. Anna Yusim, ψυχίατρο και συγγραφέα του Fulfilled: How the Science of Spirituality Can Help You Live a Happier, More Meaningful Life, η «κρίση μέσης ηλικίας» δεν είναι ένας πραγματικός όρος της ψυχολογίας, αλλά ένας όρος της καθομιλουμένης. «Είναι κάτι που συμβαίνει μεταξύ των 40 και 60 ετών, ίσως ακόμη και 35 έως 65, και αφορά σε κάποιον, που νιώθει δυσαρεστημένος με μια πτυχή της ζωής του και συχνά κάνει κάποια βήματα, ώστε να διορθώσει αυτή τη δυσαρέσκεια», εξηγεί η Δρ. Yusim. Αυτά τα βήματα, προσθέτει η ψυχοθεραπεύτρια Annette Nuñez, Ph.D., LMFT, είναι συχνά δραστικές αλλαγές στη ζωή, όπως η έναρξη μιας εντελώς νέας επαγγελματικής πορείας ή η προσπάθεια διατήρησης κάποιου είδους νεανικής συμπεριφοράς.
Τι προκαλεί μια κρίση μέσης ηλικίας.
Οι κρίσεις μέσης ηλικίας συχνά πυροδοτούνται, όταν φτάνετε σε μια ηλικία και συνειδητοποιείτε πλήρως τη θνησιμότητα σας ή/και αναλογίζεστε τι έχετε κάνει (ή δεν έχετε κάνει) στη ζωή σας μέχρι τώρα. «Όταν οι άνθρωποι επαναξιολογούν τη ζωή τους, συχνά προκαλούνται ανάμεικτα συναισθήματα άγχους, στρες, λύπης και θλίψης», σημειώνει η Nuñez. Η Δρ. Yusim εξηγεί ότι η αναγνώριση της γήρανσης μπορεί, επίσης, να προκαλέσει ένα αίσθημα κρίσης, είτε πρόκειται για σωματικά σημάδια γήρανσης, όπως η εμμηνόπαυση, είτε απλώς για τη συνειδητοποίηση ότι η ζωή έχει γίνει λίγο βαρετή. «Υπάρχει κάτι σχετικά με την συνειδητοποίηση όλων αυτών, που οδηγεί τους ανθρώπους να θέλουν να αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση, να νιώσουν πιο ζωντανοί και μερικές φορές να κάνουν αλλαγές στη ζωή τους», λέει η Δρ. Yusim.
Συμβαίνει μόνο στους άντρες;
Η ιδέα ότι ένας άνδρας φτάνει στη μέση ηλικία και περνάει μια κρίση, με αποτέλεσμα να έχει παρορμητική συμπεριφορά, είναι μια κοινή παρανόηση γύρω από την έννοια των κρίσεων μέσης ηλικίας. Σύμφωνα με την Nuñez και την Δρ. Yusim, ο καθένας μπορεί να περάσει κρίση μέσης ηλικίας, ανεξάρτητα από το φύλο. Πράγματι υπάρχει επικάλυψη, αν και η κρίση μπορεί να εκδηλωθεί διαφορετικά στους άνδρες έναντι των γυναικών χάρη σε ορισμένες νόρμες και προσδοκίες φύλου, με την Δρ. Yusim να εξηγεί ότι αυτές οι διαφορές έχουν ιστορικές προελεύσεις. «Οι άντρες ιστορικά ήταν πιο ανεξάρτητοι οικονομικά και μπορούσαν να κάνουν βήματα, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις τους στη μέση ηλικία, όπως το να αγοράσουν ένα σπορ αυτοκίνητο», τονίζει. Ωστόσο, τώρα οι καιροί αλλάζουν και οι γυναίκες μοιράζονται αυτή την ανεξαρτησία, με αποτέλεσμα να μπορούν και αυτές να κάνουν αντίστοιχες κινήσεις, όπως αλλαγή καριέρας. Καθίσταται σαφές, λοιπόν, ότι η ιδέα που θέλει μόνο τους άνδρες να περνάνε κρίσεις μέσης ηλικίας είναι παρωχημένη και ανακριβής.
8 σημάδια κρίσης μέσης ηλικίας:
- Μια οξεία επίγνωση ότι μεγαλώνετε
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά μιας κρίσης μέσης ηλικίας είναι η αναγνώριση ότι γερνάτε, συχνά με κάποια αρνητικά συναισθήματα να την συνοδεύουν. Όπως εξηγεί η Δρ. Yusim, αυτό μπορεί να προκληθεί από πράγματα, όπως η εμμηνόπαυση ή αλλαγές στην εμφάνιση ή συναισθηματικά μνημειώδεις μεταβάσεις της ζωής, όπως τα παιδιά που φεύγουν από το σπίτι.
- Παρορμητική συμπεριφορά
Για να απαλύνει τη δυσαρέσκεια που νιώθει γύρω από τη γήρανση, κάποιος που περνάει κρίση μέσης ηλικίας, μπορεί να συμπεριφέρεται παρορμητικά. «Μπορεί να ζουν έναν πιο απερίσκεπτο τρόπο ζωής λόγω της επείγουσας ανάγκης να επανεκτιμήσουν τη ζωή και να ζήσουν πραγματικά», εξηγεί η Nuñez. Και όπως προσθέτει η Δρ. Yusim, «ακόμα και οι παρορμητικές αλλαγές είναι προϊόν μακροχρόνιων απογοητεύσεων ή δυσκολιών, για τις οποίες οι άνθρωποι έχουν αμφιταλαντευτεί αρκετά, με αποτέλεσμα να αποφασίζουν –έστω και καθυστερημένα- να δράσουν».
- Μετατόπιση της ψυχικής ή σωματικής ευεξίας
Υπάρχει λόγος που ονομάζεται «κρίση». Οι κρίσεις μέσης ηλικίας δεν είναι όλο διασκέδαση και παιχνίδια. Συνήθως συνοδεύονται από βαριά συναισθήματα, όπως λύπη, απογοήτευση, εκνευρισμός, θυμός και ούτω καθεξής, σύμφωνα με την Δρ. Yusim.
- Αναστοχασμός του παρελθόντος
Η Nuñez εξηγεί ότι οι κρίσεις μέσης ηλικίας αφορούν στην επανεκτίμηση της ζωής. «Φτάνεις στο μέσο της ζωής και επαναξιολογείς τι έχεις κάνει, τι έχεις μετανιώσει και έπειτα τα αμφισβητείς».
- Συλλογισμός του σκοπού και του νοήματος της ζωής
Μαζί με τον στοχασμό του παρελθόντος, όταν περνάτε μια κρίση μέσης ηλικίας, υπάρχει μεγάλη ανησυχία για το μέλλον και για το τι πρόκειται να καταφέρετε σε αυτό. Αυτό το είδος στοχασμού οδηγεί σε ερωτήματα σχετικά με το σκοπό και το νόημα της ζωής, εξηγεί η Nuñez. Έχει να κάνει με το «να ανακαλύψεις ποιος είσαι ως άτομο και να προσπαθήσεις να βρεις το νόημα της ζωής».
- Επιθυμία να βιώσετε νέες εμπειρίες
Συνειδητοποιώντας ότι έχει περάσει η μισή ζωή σας μπορεί ξυπνήσει μέσα σας την επιθυμία να βιώσετε νέα πράγματα, σημειώνουν η Nuñez και η Δρ. Yusim. Είτε πρόκειται για ταξίδια, για την έναρξη μιας εντελώς νέας καριέρας, είτε για skydiving, κάποιος που περνάει μια κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, για να αναζητήσει ενθουσιασμό ή απλά να κάνει κάτι που δεν έχει ξανακάνει ποτέ.
- Ανησυχίες για την εμφάνιση & την κατάσταση σας
Κάποιος που περνάει κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να απασχολείται όλο και περισσότερο με την εμφάνισή του, σύμφωνα με τη Nuñez και τη Δρ. Yusim. Ίσως προχωρήσετε σε μια αισθητική επέμβαση, βάψετε τα μαλλιά σας ή αρχίσετε να ντύνεστε πιο νεανικά. Ίσως αρχίσετε να βγαίνετε με νεότερους ανθρώπους ή να βγαίνετε έξω και να διασκεδάζετε περισσότερο, όλα αυτά σε μια προσπάθεια να κρατήσετε αυτή τη νεανικότητα.
- Απώλεια ενδιαφέροντος για ορισμένες σχέσεις
Και τέλος, η Nuñez και η Δρ. Yusim σημειώνουν ότι οι κρίσεις μέσης ηλικίας μπορούν να επηρεάσουν το περίγυρό σας. Κάποιος που περνάει κρίση μέσης ηλικίας και έχει παιδιά, για παράδειγμα, μπορεί να μην είναι τόσο φροντιστικός, καθώς προσπαθεί να βρει τον εαυτό του, εξηγεί η Nuñez. Ή σε άλλες ακραίες περιπτώσεις, ένας σύντροφος σε μια σχέση μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι έχει ξεπεράσει τον άλλο, οδηγώντας σε διαζύγιο. «Βλέπω πολλά ζευγάρια όπου ο ένας σύντροφος περνά κρίση μέσης ηλικίας και ο άλλος όχι, και θα δείτε πολλά ότι αυτό οδηγεί σε χωρισμούς ή διαζύγια κατά τη διάρκεια της κρίσης μέσης ηλικίας», προσθέτει.
Συνήθη στάδια κρίσης μέσης ηλικίας:
- Αναγνώριση
Σύμφωνα με την Δρ. Yusim, μια κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να χωριστεί σε τρία κύρια στάδια, με το πρώτο να είναι η αρχική αναγνώριση. Αυτή είναι η στιγμή συνειδητοποίησης, όπου είναι αδύνατο να αγνοήσετε, ότι έχετε φτάσει στη μέση ηλικία και νιώθετε κάποιου είδους δυσαρέσκεια. Προσθέτει ότι «σε αυτό το σημείο οι άνθρωποι είτε αναγνωρίζουν τη δυσαρέσκεια, είτε την απωθούν».
- Η ίδια η κρίση
Εάν κάποιος αναγνωρίσει τη δυσαρέσκειά του και επιλέξει να αρχίσει να κάνει αλλαγές, αυτό είναι το πραγματικό στάδιο της κρίσης μιας κρίσης μέσης ηλικίας. Αυτό είναι το σημείο όπου αρχίζετε να βλέπετε πολλά από αυτά τα προαναφερθέντα σημάδια, όπως παρορμητική συμπεριφορά ή αλλαγές στην εμφάνιση. Σε αυτό το στάδιο, λέει η Δρ. Yusim, οι άνθρωποι μπορούν να προχωρήσουν σε εσωτερικές ή/και εξωτερικές αλλαγές. «Θα κάνετε κάτι για αυτό στον εσωτερικό σας κόσμο, όπως να προσπαθήσετε να αλλάξετε τη στάση σας και το πώς νιώθετε; Ή κάτι στον εξωτερικό σας κόσμο, όπως το μπότοξ ή να αφήσετε τον γάμο σας ή τη δουλειά σας;” εξηγεί.
- Η απόφαση
Τελικά, η κρίση θα τελειώσει και θα επιτευχθεί λύση, εξηγεί η Δρ. Yusim. Αυτό μπορεί να πάρει διαφορετικό χρόνο για τον καθένα, χωρίς καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, όταν ένα άτομο αισθάνεται ικανοποιημένο με το που βρίσκεται και έχει σταματήσει πολλές από αυτές τις κοινές συμπεριφορές κρίσης μέσης ηλικίας, έχει επιτευχθεί μια λύση.
Ξεπερνώντας την κρίση.
Εάν περνάτε κρίση μέσης ηλικίας:
Ενώ μια κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να σας κάνει να νιώθετε τουλάχιστον ανησυχία, η Nuñez λέει ότι μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μια τεράστια περίοδος αυτοστοχασμού και ανάπτυξης. «Οι κρίσεις μέσης ηλικίας είναι πραγματικά πολύ χρήσιμες, γιατί κατά μία έννοια, αρχίζεις να αναγνωρίζεις ποιος είσαι και τι θέλεις να κάνεις σε όλη την υπόλοιπη ζωή σου. Έτσι, οι κρίσεις μέσης ηλικίας μπορεί να είναι υγιείς, εφόσον οι άνθρωποι δεν αντιδρούν σε αυτές με υπερβολή». Και αν ανησυχείτε ότι χάνετε τη μπάλα, τόσο η Nuñez όσο και η Δρ. Yusim σημειώνουν ότι η συζήτηση με έναν ψυχοθεραπευτή για το πώς αισθάνεστε μπορεί επίσης να βοηθήσει. «Χρειάζεστε διορατικότητα και επίγνωση ως προς το τι προκαλεί τη δυσαρέσκεια, για να αντιληφθείτε την αλλαγή της ζωής, που θέλετε να κάνετε», λέει η Δρ. Yusim. Προσθέτει, επίσης, ότι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να αποκτήσετε μια αίσθηση του τι νιώθετε πραγματικά. Να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας και να θυμάστε ότι αυτή η περίοδος δεν θα διαρκέσει για πάντα.
Εάν κάποιος που γνωρίζετε περνάει κρίση μέσης ηλικίας:
Εάν κάποιος, που γνωρίζετε, αντιμετωπίζει μια κρίση μέσης ηλικίας και θέλετε να τον στηρίξετε, η Nuñez και η Δρ. Yusim λένε ότι το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι απλώς να είστε δίπλα του, να τον ακούσετε και να είστε υπομονετικοί μαζί του. Συμφωνούν, επίσης, ότι είναι καλή ιδέα να τον παροτρύνετε να απευθυνθεί σε κάποιο ψυχοθεραπευτή. Επιπλέον, η Nuñez προσθέτει ότι μπορείτε να τον προσέχετε, αν τον δείτε να αναπτύσσει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, όπως να υπερκαταναλώνει. «Απλώς επιστήστε την προσοχή του ατόμου στο γεγονός και γειώστε τον, μην το αφήσετε να περάσει απαρατήρητο».
Το συμπέρασμα
Η αλήθεια είναι ότι είναι φυσιολογικό να περάσετε μια κρίση μέσης ηλικίας κάποια στιγμή στη ζωή σας. Επομένως, εάν εσείς ή κάποιος, που γνωρίζετε, βιώνει μια κρίση μέσης ηλικίας, να ξέρετε ότι δεν θα διαρκέσει για πάντα, υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι, για να σας βοηθήσουν να την ξεπεράσετε. Άλλωστε, η γήρανση μπορεί να είναι κάτι όμορφο, όταν το αποδέχεστε.
Επιμέλεια: Ηλιάνα Θεοδωρίδου
