Πνευματικότητα και εγκέφαλος: Ποια είναι η μεταξύ τους σύνδεση; Παρόλο που η επιστημονική έρευνα έχει φτάσει πιο κοντά στη χαρτογράφηση του συγκεκριμένου εγκεφαλικού κυκλώματος, που είναι υπεύθυνο για την πνευματικότητα, η απάντηση της νευροεπιστήμης στο παραπάνω ερώτημα παραμένει ανεπαρκής. Ωστόσο, φαίνεται πως η Δρ Lisa Miller, βραβευμένη ερευνήτρια στους τομείς της ψυχολογίας και της πνευματικότητας και συγγραφέας του έργου «The Awakened Brain», έχει βρει την χρυσή τομή στον παραπάνω συσχετισμό.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνά της, άνθρωποι που βίωναν συναισθήματα θλίψης, υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία, προκειμένου να εκτιμηθεί εαν η αίσθηση της πνευματικότητας είχε κάποια επίδραση στην ψυχική τους ευημερία. Πράγματι, τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά. Σύμφωνα με την Δρ Miller, «ο εγκέφαλος των ανθρώπων, που αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες στη ζωή τους υπό το πρίσμα της πνευματικότητας, ήταν εντελώς διαφορετικός», καθώς «έδειξαν σημάδια πάχυνσης του εγκεφαλικού φλοιού στις περιοχές της αντίληψης και του στοχασμού, αλλά και στο βρεγματικό λοβό, τον ινιακό λοβό και το προσφηνοειδές λοβίο».
Με άλλα λόγια, η αίσθηση της πνευματικότητας δύναται να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην υγεία του εγκεφάλου και, συνολικά, στη διάθεση σας. Επομένως, το ερώτημα που τίθεται είναι, πώς ενσωματώνει κανείς την πνευματικότητα στην καθημερινή του ζωή. Σύμφωνα με την Δρ Miller, η έννοια της πνευματικότητας δεν πρέπει συνδέεται με τη θρησκεία, αυτή καθαυτή. Αντιθέτως, η ικανότητα της πνευματικής διασύνδεσης είναι έμφυτη μέσα μας. Αναφέρει χαρακτηριστικά πως «όλοι γεννιόμαστε με την ικανότητα να αντιληφθούμε τη βαθύτερη φύση της ζωής. Ωστόσο, ο [πνευματικός] μυς έχει ατροφήσει για τη μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων στη χώρα μας».
Με ποιον τρόπο, λοιπόν, θα αναιρέσουμε την ατροφία των πνευματικών μας μυών; Η Δρ Miller προτείνει τέσσερις μεθόδους, που απορρέουν από την προσωπική της εμπειρία.
- Επικεντρώνεται στην προσευχή.
«Η προσευχή» αναφέρει χαρακτηριστικά «ανοίγει το δρόμο για την ανάπτυξη της άμεσης σχέσης μας με τον Θεό» τον οποίο αντιλαμβάνεται ως «ένα στοργικό πνεύμα, που μας καθοδηγεί στη ζωή». Φυσικά, η διαδικασία της προσευχής διαφοροποιείται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ορισμένοι επιλέγουν να γράφουν τις σκέψεις τους σε ένα ημερολόγιο, ενώ άλλοι να προσεύχονται δυνατά. Ανεξάρτητα από τον τρόπο που επιλέγετε να προσευχηθείτε, το κλειδί είναι να αποκομίσετε από τη διαδικασία ένα είδος ύψιστης δύναμης, που θα σας βοηθήσει να αξιοποιήσετε τη δική σας πνευματική συνειδητοποίηση. Με αυτόν τον τρόπο, κατά την Δρ Miller, όταν «ανοίξετε ξανά τα μάτια σας, θα στοχαστείτε τη ζωή πιο βαθιά».
- Αλληλεπιδρά με τη φύση.
Κι όμως, μια απλή βόλτα στη φύση έχει πολλά οφέλη για την ψυχική υγεία. Μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένες χημικές ουσίες, που ονομάζονται phytoncides (πρόκειται για πτητικές αντιμικροβιακές ενώσεις, οι οποίες αναδύονται από τα δέντρα), μπορούν να μειώσουν τις ορμόνες άγχους και, αντίστοιχα, να περιορίσουν την αίσθηση της ανησυχίας. Η Δρ Miller, βέβαια, πηγαίνει και ένα βήμα παραπέρα παροτρύνοντάς μας «να αφήσουμε τις αισθήσεις μας ελεύθερες, ώστε να έρθουμε πιο κοντά στη φύση». Αφήστε, λοιπόν, τη φύση να σας οδηγήσει – αν ένα δέντρο σας λέει με κάποιο τρόπο να στρίψετε αριστερά, να εμπιστευθείτε αυτή τη διαίσθηση και να κάνετε τη στροφή. Αν δείτε μια πάπια με το μωρό της, σκεφτείτε πώς η σχέση αυτή σχετίζεται με τη δυναμική μιας μητέρας με το παιδί της. Το ζητούμενο είναι να συνδεθείτε με αυτό που η Δρ Miller αποκαλεί «την αίσθηση της απόλυτης συνειδητοποίησης, που γεννιέται από την παρουσία μας στη φύση».
- Συλλογίζεται την πανανθρώπινη εμπειρία του «υπάρχειν»
«Όλοι είμαστε ένα»: πρόκειται για μια φράση που ίσως έχετε ακούσει τους πνευματικούς ηγέτες να αναφέρουν. Για την Δρ Miller «στο υποσυνείδητό μας, είναι αποθηκευμένη η πληροφορία ότι υπάρχει ένα κοινό σύνολο ανθρώπινης εμπειρίας». Η σύνδεση με αυτή την αίσθηση της κοινής ανθρωπότητας προσθέτει «μας επιτρέπει να ερχόμαστε κοντά ακόμα και με ανθρώπους με τους οποίους διαφωνούμε έντονα». Ωστόσο, έχει βαθιές επιπτώσεις στην πνευματική ευημερία. Ας πάρουμε για παράδειγμα τα ευρήματα της διδακτορικής έρευνας, της Kristin Neff (ερευνήτρια στον τομέα της αυτο-συμπόνιας/“self-compassion”): όταν οι συμμετέχοντες έγραφαν μια παράγραφο για την ενσυνειδητότητα, μια παράγραφο για την ανθρωπότητα και μια παράγραφο με όμορφα λόγια, καθημερινά για επτά ημέρες, σημείωναν σημαντική βελτίωση στα συναισθήματα θλίψης για τρεις μήνες και μια αύξηση του συναισθήματος της ευτυχίας για έξι μήνες. Η αναγνώριση της ενότητας της ανθρωπότητας αποτελεί σημαντικό μέρος αυτού, και η ενσωμάτωση αυτού του στοιχείου στην καθημερινή σας ζωή μπορεί να έχει αξιοσημείωτα αποτελέσματα.
- Αφήνει την καρδιά της να την οδηγήσει
«Η καρδιά είναι το όργανο της Βαθιάς Αποκάλυψης και το κεφάλι είναι το όργανο, που εφαρμόζει και εκτελεί» λέει η Δρ Miller, για αυτό «χρειαζόμαστε και τα δύο, αλλά πρέπει να λειτουργούν με τη σωστή σειρά». Ακούγεται εύκολο στη θεωρία, αλλά πώς πραγματικά επιτρέπουμε στην καρδιά να μας οδηγεί; Το πρώτο βήμα συνίσταται στην αναγνώριση του ατόμου ότι βρίσκεται σε μια κατάσταση πνευματικής αδράνειας. Συγκεκριμένα η Δρ Miller μοιράζεται τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει, όταν βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση: «μιλάω μέσα στο κεφάλι μου [και λέω,] πρέπει να κάνω αυτό, πρέπει να κάνω εκείνο κοκ». Ένα άλλο σύμπτωμα «είναι όταν πιάνω τον εαυτό μου να αγχώνεται». Όταν βιώνει αυτά τα συναισθήματα, γνωρίζει αμέσως ότι έχει δώσει τα ηνία στον εγκέφαλό της. Έχοντας, λοιπόν, αυτή την επίγνωση απορροφάται σε μια στιγμή βαθύ στοχασμού –είτε πρόκειται για προσευχή, διαλογισμό, ή μια απλή βόλτα στη φύση- ώστε να «πειθαρχήσει» τον εαυτό της και να επιτρέψει στην καρδιά της να την καθοδηγήσει. Εντούτοις, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Δρ Miller είναι ειδικός, οπότε αυτή η διαδικασία απαιτεί ενδεχομένως λίγο περισσότερη προσπάθεια από τους υπόλοιπους. Η ίδια ομολογεί πως το αντιμετωπίζει ως ταξίδι, μια ευκαιρία να εμβαθύνει τη σύνδεση με τον εαυτό της και να ακούσει περισσότερο την καρδιά της.
Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως η δυνατότητα πνευματικής σύνδεσης είναι έμφυτη μέσα μας – ίσως χρειαστεί κάποια εξάσκηση για να γυμνάσετε τους πνευματικούς μύς σας. Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο πως με τις απλές συμβουλές της Δρ Miller, μπορείτε να ενσωματώσετε την πνευματικότητα στην καθημερινή σας ζωή και ως αποτέλεσμα να ενισχύσετε την ψυχική σας ευεξία.
Επιμέλεια κειμένου: Ηλιάνα Θεοδωρίδου
