Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος (ΠΧΣ) βρίσκεται στο κέντρο της άρθρωσης του γόνατος και συνδέει την κνήμη με το οστό του μηρού. Είναι ένας σημαντικός σύνδεσμος για τον έλεγχο της κίνησης των δύο οστών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της περιστροφής του γόνατος στα σπορ και στο χορό.
Συμπτωματολογία ρήξης ΠΧΣ
Η ρήξη του ΠΧΣ είναι ένας από τους πιο συχνούς τραυματισμούς του γόνατος, και συμβαίνει συνήθως κατά την διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Το σύνηθες αίσθημα είναι ότι το γόνατο «γύρισε» και μπορεί να υπάρξει μια επώδυνη αίσθηση ρήξης στο σημείο αυτό. Μπορεί ακόμη και να διαπιστώσετε ότι δεν μπορείτε να σηκωθείτε και να περπατήσετε. Συνήθως, το γόνατό σας διογκώνεται μέσα στην επόμενη ώρα, από το αίμαρθρο που δημιουργείται μέσα στην άρθρωση.
Αν το αντιμετωπίσετε σαν ένα συνηθισμένο τραυματισμό, το γόνατο θα αποκατασταθεί αργά σε διάστημα έξι εβδομάδων, και αν επιστρέψετε στον αθλητισμό, μπορεί να υποφέρετε από επεισόδια αστάθειας, όπου το γόνατο “φεύγει”, παρόμοια με τον αρχικό σας τραυματισμό όταν αλλάζετε κατεύθυνση και γυρίζετε. Υπάρχουν περιπτώσεις τέτοιας αστάθειας που μπορεί να αντιμετωπίζετε ακόμα στις καθημερινές σας δραστηριότητες.
Διάγνωση της ρήξης του ΠΧΣ
Η διάγνωση της ρήξης του ΠΧΣ γίνεται με την κλινική εξέταση, οπότε μπορεί να εκτιμηθεί η χαλάρωση του συνδέσμου καθώς και η πιθανή ύπαρξη συνοδών κακώσεων όπως η ρήξη μηνίσκου ή η ρήξη κάποιου πλάγιου συνδέσμου. Συχνά είναι πολύ δύσκολο να εξεταστεί ένα γόνατο αμέσως μετά τον αρχικό τραυματισμό καθώς είναι πρησμένο και επώδυνο.
Σε αυτή την περίπτωση διενεργείται μαγνητική τομογραφία γόνατος για επιβεβαίωση της διάγνωσης, καθώς και φυσιοθεραπεία για την κινητοποίηση του γόνατος και την ταχύτερη ανάρρωση. Μετά από λίγες εβδομάδες είναι ευκολότερο να εξεταστεί το γόνατο και να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Συντηρητική Αντιμετώπιση
Η συντηρητική αντιμετώπιση συνίσταται αρχικά σε παυσίπονα αντιφλεγμονώδη, παγοθεραπεία, ελαστική περίδεση και ανύψωση του σκέλους. Στη συνέχεια είναι δυνατό να αποκαταστήσετε την κινητικότητα της άρθρωσης με εντατική φυσιοθεραπεία. Αυτό έχει ως στόχο να αποκαταστήσετε το εύρος κίνησης της άρθρωσης, να υποχωρήσει το οίδημα και να ενισχυθούν οι μύες γύρω από το γόνατο ώστε να μειωθεί η αστάθεια.
Εάν οι αθλητικές σας δραστηριότητες δεν είναι υψηλές, είναι πιθανό να αποφύγετε την χειρουργική επέμβαση, αλλά υπάρχει αυξημένος κίνδυνος περαιτέρω τραυματισμού, καθώς το γόνατο μπορεί να «φύγει» και είναι ασταθές. Εάν επιθυμείτε να επιστρέψετε στα σπορ υψηλών απαιτήσεων όπως ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίρηση ή τένις, η φυσιοθεραπεία είναι απίθανο να κάνει το γόνατό σας αρκετά σταθερό και συνήθως εξετάζεται η χειρουργική επέμβαση.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η χειρουργική επέμβαση ανακατασκευής (συνδεσμοπλαστική) του ΠΧΣ είναι κυρίως στις μέρες μας μια αρθροσκοπική χειρουργική επέμβαση. Οι δυο ίδιες μικρές τομές όπως και για την αρθροσκόπηση του γόνατος χρησιμοποιούνται στο μπροστινό μέρος του γονάτου, με μια άλλη μικρή τομή πάνω από το γόνατο και μια τομή 3-5cm στο μπροστινό μέρος του γόνατος για να ληφθεί το μόσχευμα. Η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και συνήθως απαιτεί μια ημέρα νοσηλείας.
Η επέμβαση περιλαμβάνει αρχικά τη εκτίμηση της βλάβης (πλήρης ή μερική ρήξη του ΠΧΣ), την προετοιμασία της περιοχής με καθαρισμό του τραυματισμένου συνδέσμου και την αντικατάστασή του με ένα μόσχευμα από τους ιστούς του ασθενούς (επιγονατιδικός τένοντας, τένοντες οπίσθιων μηριαίων, ή τένοντας τετρακεφάλου), συνθετικό μόσχευμα ή αλλομόσχευμα (ιστός από δότη). Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου οι τένοντες που θα χρησιμοποιηθούν σαν μόσχευμα λαμβάνονται μέσω μιας εντομής 3-5cm ακριβώς κάτω από το γόνατο και χρησιμοποιούνται για την αναδόμηση του ΠΧΣ .
Παρά την απώλεια αυτών των τενόντων, είναι απίθανο να παρατηρήσετε σημαντική μείωση στη δύναμη του κάτω άκρου. Το μόσχευμα στερεώνεται στο γόνατο μέσω 2 οστικών τούνελ. Το πρώτο οστικό τούνελ γίνεται στην κνήμη από το οποίο εισέρχεται το μόσχευμα στο γόνατο και το δεύτερο οστικό τούνελ γίνεται στο μηριαίο οστό. Το μόσχευμα τραβιέται μέσω του γονάτου και στερεώνεται στα δυο οστικά τούνελ χρησιμοποιώντας ειδικές συσκευές και βίδες.
Η επιλογή του κατάλληλου μοσχεύματος και της τεχνικής καθήλωσης (κλασσική, all-inside, double bundle κτλ) θα πρέπει να εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή. Συζητήστε με τον γιατρό σας για τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κάθε μοσχεύματος καθώς και για τις διάφορες τεχνικές χειρουργικής αντιμετώπισης.
Μετά το χειρουργείο
Στις περισσότερες περιπτώσεις η συνδεσμοπλαστική του πρόσθιου χιαστού μπορεί να γίνει σαν ημερήσια νοσηλεία, αλλά εάν η χειρουργική επέμβαση είναι αργότερα την ημέρα ή εάν μένετε μόνοι, ίσως χρειαστεί να περάσετε τη νύχτα στο νοσοκομείο. Το γόνατο είναι γεμάτο με τοπικό αναισθητικό στο τέλος της επέμβασης για να εξομαλύνει τον πόνο. Θα κινητοποιηθείτε σχετικά άμεσα από έναν φυσιοθεραπευτή και θα χρησιμοποιήσετε πατερίτσες ενώ θα σας δοθούν κάποιες ασκήσεις για να εκτελέσετε στο σπίτι. Η αποκατάσταση με εντατική φυσικοθεραπεία θα ξεκινήσει μια εβδομάδα μετά τη χειρουργική επέμβαση και χωρίζεται σε διαφορετικές φάσεις.
Κατά τους πρώτους 3 μήνες σκοπός είναι να ανακτήσετε ένα πλήρες εύρος κίνησης και θα εκτελείτε κυρίως ασκήσεις κλειστής κινητικής αλυσίδας. Αυτές είναι ασκήσεις με το πόδι σας στο πάτωμα ή ένα πεντάλ ενός ακινητοποιημένου ποδηλάτου που δεν υπερφορτώνουν το θεραπευτικό μόσχευμα.
Μετά από 3 μήνες το μόσχευμα έχει επουλωθεί ικανοποιητικά στα οστικά τούνελ και στις δύο πλευρές της άρθρωσης του γόνατος και η αποκατάστασή σας μπορεί να προχωρήσει. Μεταξύ 3 και 6 μηνών ξεκινάτε «ασκήσεις ανοιχτής κινητικής αλυσίδας», όπως τζόκινγκ σε ευθεία γραμμή. Θα πραγματοποιήσετε επίσης ασκήσεις «ιδιοδεκτικότητας».
Μεταξύ 6 και 9 μηνών μπορείτε να ξεκινήσετε την ειδική αθλητική εκπαίδευση, εάν το επιθυμείτε. Τέλος, σε 9 μήνες η αποκατάστασή σας είναι πλήρης και μπορείτε να επιστρέψετε στο επιλεγμένο άθλημά σας, παρόλο που είναι συχνά λογικό να αποφύγετε την πλήρη ανταγωνιστική επαφή μέχρι το ένα έτος μετά τη χειρουργική επέμβαση.
Η επιτυχία της συνδεσμοπλαστικής του πρόσθιου χιαστού
Το 90% των ασθενών θα πρέπει να είναι σε θέση να επιστρέψουν στο άθλημά τους μετά από τη συνδεσμοπλαστική του ΠΧΣ . Ωστόσο, κάποιοι το αποφεύγουν λόγω του κινδύνου περαιτέρω τραυματισμού του άλλου ή του ίδιου γόνατος. Ο κίνδυνος ρήξης μοσχεύματος είναι περίπου 6%, ενώ αθλητές οι οποίοι είχαν ρήξη του ΠΧΣ στο ένα γόνατο, έχουν αυξημένη πιθανότητα ρήξης του κανονικού ΠΧΣ στο άλλο γόνατο.
Επικοινωνήστε σήμερα με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό Κωνσταντίνο Παπουτσή για να μάθετε περισσότερα και να κλείσετε το ραντεβού σας. Ο Κωνσταντίνος Παπουτσής έχει πραγματοποιήσει εξειδίκευση στην Επανορθωτική Χειρουργική Γόνατος Ενηλίκων σε αναγνωρισμένα νοσοκομεία του Λονδίνου, με τα οποία διατηρεί συνεργασία και συνεχή επαφή. Επιπλέον, κατέχει την ειδικότητα της Ορθοπαιδικής Τραυματιολογίας ως Ακόλουθος (Fellow) του Βασιλικού Κολλεγίου Χειρουργών της Αγγλίας (FRCS) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής και Τραυματολογίας (FEBOT).
