Το να αναγνωρίζετε ότι είστε αγχωμένοι και ότι πρέπει να χαλαρώσετε είναι ένα καλό πρώτο βήμα για να βελτιώσετε την κατάσταση. Ωστόσο, όταν η προσπάθεια εύρεσης τρόπων για αποφόρτιση προσθέτει άγχος, μπορεί να καταλήξετε να αισθάνεστε “stresslaxing” (ένας αγγλικος συνδυασμός των λέξεων stress=Άγχος, relax=Χαλαρώνω). Αυτό το αντιπαραγωγικό αποτέλεσμα μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο αυξημένου άγχους και ανησυχίας.
Ο όρος “stresslaxing” αναφέρεται στο φαινόμενο όπου άτομα που είναι ήδη αγχωμένα προσπαθούν να ηρεμήσουν και να χαλαρώσουν αναγκάζοντας τον εαυτό τους να κάνει ένα διάλειμμα. Σύμφωνα με τον Dr. Michael Schirripa, ψυχίατρο, αυτό μπορεί να επιφέρει περισσότερο άγχος σχετικά με το πόσο αποτελεσματικά καταφέρνουν να ηρεμήσουν.
Η Deborah Serani, Psy.D., καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Adelphi, επισημαίνει ότι ο κλινικός όρος για το “stresslaxed” είναι το άγχος που προκαλείται από τη χαλάρωση. Έρευνες δείχνουν ότι άτομα που ήδη παλεύουν με γενικευμένο άγχος ή υπερβολική σκέψη, είναι πιο επιρρεπή στο stresslaxing. Επιπλέον, αυτά τα άτομα μπορεί να βιώσουν κρίσεις πανικού ή ακόμα και κατάθλιψη επειδή δεν μπορούν να χαλαρώσουν αποτελεσματικά.
Stresslaxing: Ο εγκέφαλος αντιστέκεται στην αναγκαστική χαλάρωση;
Ο εγκέφαλος, ιδιαίτερα η αμυγδαλή, αντιστέκεται στην εξαναγκασμένη χαλάρωση, καθώς είναι προγραμματισμένος να ανησυχεί για να μας προστατεύει από πιθανούς κινδύνους. Όπως δήλωσε ο Dr. Michael Schirripa, “Ο εγκέφαλός μας είναι πάντα ενεργοποιημένος και σχεδιασμένος να ανησυχεί, διατηρώντας μας σε εγρήγορση για πιθανές απειλές”.
Οι άνθρωποι που ζουν με άγχος και υπερβολική σκέψη δυσκολεύονται με τον γνωστικό έλεγχο, δηλαδή να βάλουν ορισμένες σκέψεις “σε αναμονή”, σύμφωνα με τον Serani. Επίσης, κάποιοι μπορεί να αισθάνονται την ανάγκη να παραμένουν απασχολημένοι, διότι η ηρεμία μπορεί να προκαλέσει αρνητικές σκέψεις ή αναμνήσεις από τραυματικές εμπειρίες.
Γιατί είναι δύσκολο για κάποιους ανθρώπους να χαλαρώσουν από το άγχος;
Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να χαλαρώσουν λόγω εξωτερικών πιέσεων και εσωτερικών δυναμικών. Η Dr. Michael Schirripa εξηγεί ότι εξωτερικές πιέσεις, όπως η εργασία, οι σπουδές, και οι οικογενειακές υποχρεώσεις, κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται συνεχώς “σε εγρήγορση”. Αυτό τους δημιουργεί την αίσθηση ότι δεν έχουν χρόνο για ξεκούραση ή χαλάρωση για τον εαυτό τους.
Επιπλέον, η Deborah Serani σημειώνει ότι τα όρια μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου έχουν θολώσει. Η εργάσιμη ημέρα δεν τελειώνει πλέον στις 5 το απόγευμα, και τα Σαββατοκύριακα δεν είναι πια αποκλειστικά για ξεκούραση. Η τεχνολογία και η πρόσβαση σε πληροφορίες έχουν συνδέσει δραστηριότητες εργασίας και αναψυχής σε αυτό που ο κοινωνιολόγος Dalton Conley ονομάζει “Weisure”.
Εσωτερικές δυναμικές, όπως η παρόρμηση να παραμείνουμε ενεργοί, επηρεάζουν επίσης την ικανότητα χαλάρωσης. Μερικοί άνθρωποι ανησυχούν ότι αν χαλαρώσουν, θα βαρεθούν ή θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν εσωτερικές σκέψεις και συναισθήματα. Αυτές οι ανησυχίες κάνουν δύσκολο το να δώσουν στον εαυτό τους την άδεια να επιβραδύνουν και να χαλαρώσουν.
Υπάρχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες του να μην μπορεί κανείς να χαλαρώσει σωστά;
Το χρόνιο στρες συνδέεται με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια, κόπωση, έλκη, πονοκεφάλους, οσφυαλγία, δυσκολία στη συγκέντρωση και ευερεθιστότητα. Η Deborah Serani αναφέρει ότι η κατάθλιψη και το άγχος μπορεί να επιδεινωθούν, επηρεάζοντας αρνητικά τις κοινωνικές σχέσεις και διαπροσωπικές δεξιότητες όταν δεν αφιερώνεται χρόνος για χαλάρωση.
Η αδυναμία σωστής χαλάρωσης μπορεί να προκαλέσει το νευρικό σύστημα να λειτουργεί σε υπερβολικά διεγερμένο επίπεδο, όπως εξηγεί η Natalie Christine Dattilo, κλινική ψυχολόγος. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό καθιστά δύσκολο να προκαλέσουμε αντίδραση χαλάρωσης. Οι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται ταραγμένοι και ανήσυχοι σωματικά, χωρίς να αναγνωρίζουν νοητικά την ανησυχία. Για την αντιμετώπιση αυτού, είναι σημαντική η σκόπιμη πρακτική χαλάρωσης για την επαναφορά του νευρικού συστήματος σε κατάσταση ηρεμίας.
Στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε
Η Natalie Christine Dattilo επισημαίνει ότι η χαλάρωση δεν είναι τόσο παθητική δραστηριότητα όσο νομίζουμε και δεν έρχεται φυσικά σε όλους. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η ξεκούραση είναι μια δεξιότητα που απαιτεί τακτική εξάσκηση για να αποκομίσουμε τα πλήρη ευεργετικά της αποτελέσματα της.
Οι άνθρωποι συχνά συγχέουν τη χαλάρωση με το “αφαιρεθούμε” χωρις να σκεφτόμαστε, το οποίο μπορεί να δώσει στον εγκέφαλο ένα διάλειμμα, αλλά ο πραγματικός στόχος είναι να “σταματήσει” το νευρικό μας σύστημα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται “απόκριση χαλάρωσης” και είναι το αντίθετο της αντίδρασης μάχης ή φυγής, βοηθώντας στην επαναφορά του νευρικού συστήματος σε ομοιοστατική ισορροπία.
Η ενεργοποίηση της απόκρισης χαλάρωσης μπορεί να γίνει μέσω τεχνικών όπως οραματισμός, μυϊκή χαλάρωση, μασάζ, τεχνικές αναπνοής, διαλογισμός, προσευχή και γιόγκα.
Δοκιμάστε τις παρακάτω συμβουλές
Η Dr. Deborah Serani προτείνει να θέσετε όρια μεταξύ εργασίας και ιδιωτικής ζωής, να απενεργοποιείτε την τεχνολογία νωρίς κάθε βράδυ και να κάνετε την αυτοφροντίδα προτεραιότητα. Η Natalie Christine Dattilo συνιστά την εξάσκηση της μεθόδου χαλάρωσης Benson, η οποία περιλαμβάνει το κάθισμα σε άνετη θέση, το κλείσιμο των ματιών, τη χαλάρωση όλων των μυών από τα πόδια έως το κεφάλι και την αργή αναπνοή για 20 λεπτά. Ξεκινήστε με 5 λεπτά και αυξήστε σταδιακά τον χρόνο.
Η Serani επίσης προτείνει να διατηρείτε μια λίστα με τις “τελειωμένες” υποχρεώσεις για να θυμάστε τα επιτευγματα σας, καθώς αυτό ενθαρρύνει τη χαλάρωση. Εξασκηθείτε σε 5λεπτο διαλογισμό για να βελτιώσετε την πνευματική και σωματική λειτουργία. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε καθοδηγούμενο διαλογισμό μέσω εφαρμογών ή απλά να ξεκουραστείτε.
Τροφοδοτήστε τις αισθήσεις σας με την “τεχνική 5,4,3,2,1” για να μειώσετε το άγχος: βρείτε 5 πράγματα που μπορείτε να δείτε, 4 που μπορείτε να αγγίξετε, 3 που μπορείτε να ακούσετε, 2 που μπορείτε να μυρίσετε και 1 που μπορείτε να γευτείτε. Αυτή η μέθοδος βοηθάει στην προσγείωση και στη χαλάρωση.
