Η φροντίδα της ψυχικής μας υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 ήταν μια πραγματική πρόκληση. Σύμφωνα με το Kaiser Family Foundation, περίπου 4 στους 10 ενήλικες εμφάνισαν συμπτώματα κατάθλιψης ή αγχώδους διαταραχής κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ το 2019 η ποσόστωση αυτή ήταν 1 στους 10. Ένα άρθρο των New York Times αποκαλύπτει αυτό που πολλοί πιθανότατα υποψιάστηκαν: ότι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας δυσκολεύτηκαν να παρέχουν στους ανθρώπους τη βοήθεια, που χρειάζονταν από την εμφάνιση του ιού και μετά. Εξαιτίας της ιδιότυπης αυτής κατάσταση, λοιπόν, έγιναν δημοφιλής οι πιο εναλλακτικές μορφές φροντίδας της ψυχικής υγείας, μεταξύ των οποίων και τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας.
Τι είναι τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας – και τι δεν είναι;
Τι είναι λοιπόν ένα γυμναστήριο ψυχικής υγείας; Είναι περίπου αυτό που ακούγεται: ένα μέρος, όπου μπορείτε να «γυμνάζετε» το μυαλό σας. Πιο συγκεκριμένα, αναλόγως και το γυμναστήριο, πρόκειται για ένα χώρο που προσφέρει μαθήματα, συνεδρίες υποστήριξης, ασκήσεις ή θεραπείες που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους ανθρώπους με την ψυχική τους ευεξία. Λαμβάνουν χώρα τόσο σε φυσικό χώρο, όσο και εικονικά με την πρόθεση να γίνουν δια ζώσης, όταν θα το επιτρέπουν οι συνθήκες. Επιπλέον, υπάρχει και διαθέσιμο προηχογραφημένο υλικό.
Παρά το γεγονός ότι είναι ιδιαίτερα χρήσιμα σε συνθήκες πανδημίας, τα περισσότερα γυμναστήρια ιδρύθηκαν πριν ξεκινήσει, τα τελευταία 5 περίπου χρόνια. Είναι ένα αρκετά νέο φαινόμενο, επομένως δεν υπάρχουν πολλά αντίστοιχα γυμναστήρια εκεί έξω. Βέβαια, η απήχησή τους ανάμεσα σε αθλητές, διασημότητες, αλλά και απλούς ανθρώπους συμβάλλει στη διάδοσή της σημασίας της φροντίδας της ψυχικής μας υγείας.
«Νομίζω ότι στην αρχή τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας θεωρούνταν από τους ψυχολόγους ως ανταγωνιστές», δήλωσε η Jennifer Silvershein Teplin, LCSW, ιδρύτρια και κλινική διευθύντρια του Manhattan Wellness, «αλλά πιστεύω ότι οι άνθρωποι συνειδητοποιούν τώρα ότι μπορούν να λειτουργήσουν παράλληλα». Μάλιστα, θεωρεί τα γυμναστήρια ως ιδιαίτερα χρήσιμα για «κάποιον που έχει κάνει ατομική θεραπεία, αλλά θέλει να πάει ένα βήμα παραπέρα».
Σε αυτό το σημείο εμφανίζεται η έννοια του emotional fitness, η οποία περικλείει τα χαρακτηριστικά της ανθεκτικότητας, της αισιοδοξίας και της συγκέντρωσης. Σημαίνει ότι μπορείτε να αλλάξετε τη νοοτροπία σας και από θυμωμένοι, ανήσυχοι ή λυπημένοι να εστιάσετε σε εποικοδομητικά συναισθήματα και εργασίες. Ουσιαστικά, λοιπόν, ο σκοπός του γυμναστηρίου ψυχικής υγείας είναι η «εξάσκηση» του emotional fitness. [Καθώς δεν υπάρχει ακριβής όρος στα ελληνικά, θα χρησιμοποιούμε τον αγγλικό όρο.]
Η Δρ. Vaneeta Sandhu, πτυχιούχος κλινική ψυχολόγος και επικεφαλής του emotional fitness στο γυμναστήριο ψυχικής υγείας Coa, συμφωνεί ότι οι δύο μέθοδοι λειτουργούν αποτελεσματικά, όταν συμβαίνουν παράλληλα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Coa προσφέρει τόσο μαθήματα, όσο και θεραπεία. «Τα μαθήματά μας διδάσκουν βασικές δεξιότητες και θέτουν τα θεμέλια για την επίτευξη του emotional fitness», είπε. «Αλλά δεν αντικαθιστούν τη ψυχοθεραπεία».
«Η ατομική δια ζώσης ψυχοθεραπεία είναι ο… χρυσός κανόνας για το τι σημαίνει η φροντίδα της ψυχικής υγείας, επειδή μπορεί να εξατομικευτεί», δήλωσε η Silvershein Teplin. «Μπορείς να ακούσεις τι λέει κάποιος, αλλά και να δεις τι περνάει».
Υπάρχει κάτι για όλους
Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα των γυμναστηρίων ψυχικής υγείας είναι η ευελιξία που προσφέρουν. Υπάρχουν μαθήματα διάρκειας 85 λεπτών την εβδομάδα που ξεκινούν στις 8 μ.μ. Ωστόσο, ένα μάθημα 1 ώρας κάθε μήνα ή μια περιστασιακή παρακολούθηση 3 εβδομάδων πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα, που σας ενδιαφέρει, είναι εφικτή.
Παρά την καινοτομία των γυμναστηρίων ψυχικής υγείας, υπάρχουν αρκετές επιλογές εκεί έξω, ώστε ο καθένας να βρει αυτό που του ταιριάζει. Ορισμένα γυμναστήρια, όπως το YourLife, προσφέρουν εικονικά ομαδικά μαθήματα υποστήριξης, καθώς και ιδιωτικές δια ζώσης συνεδρίες, που συνδυάζουν το motivational coaching με τη σωματική προπόνηση, αποδεικνύοντας τα ευεργετικά αποτελέσματα της σωματικής άσκησης στην ψυχική μας ευεξία. Άλλα γυμναστήρια, όπως το Coa, προσφέρουν ομαδικά μαθήματα πάνω σε συγκεκριμένα θέματα, υπό την καθοδήγηση ψυχοθεραπευτών, με στόχο να βρει τελικά ο κάθε θεραπευόμενος τον κατάλληλο θεραπευτή.
Το Real, το οποίο δεν θεωρείται τυπικά γυμναστήριο ψυχικής υγείας, αλλά στην πραγματικότητα λειτουργεί ως τέτοιο, κάνει κάτι παρόμοιο με το Coa. Η διαφορά είναι ότι δεν προσφέρει ψυχοθεραπεία και λειτουργεί κατά κύριο λόγο με προηχογραφημένο ήχο και μία λογική ιδιότητας μέλους. Το Inception είναι ένας φυσικός χώρος όπου μπορείτε να χαλαρώσετε και να επαναφορτιστείτε.
Ό,τι και να επιλέξετε, δεν πρέπει να ξεχνάτε την ρήση της Silvershein Teplin, πως «αυτό που λειτουργεί για ένα άνθρωπο, πιθανώς να μην λειτουργεί για έναν άλλο». «Είναι εκπληκτικό για τον καταναλωτή ότι μπορεί τώρα να επιλέξει το επίπεδο δέσμευσης, την τιμή και πραγματικά να φροντίσει την ψυχική του υγεία βάση του μοντέλου, που του ταιριάζει».
Τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας κάνουν προσβάσιμη την ψυχική περίθαλψη σε όλους
Ορισμένες ανάγκες, ωστόσο, είναι καθολικές. «Οι άνθρωποι αναζητούν λύσεις που είναι σύγχρονες και προσβάσιμες», είπε η Δρ. Sandhu. Πιστεύει ότι το κοινωνικό στίγμα και το κόστος είναι δύο ανατρεπτικοί παράγοντες στην αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας.
Τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας, με τις σχετικά προσιτές τιμές τους – τα μαθήματα κοστίζουν 30 $ το καθένα, για παράδειγμα, έναντι του κόστους θεραπείας, το οποίο μπορεί να είναι περίπου $100 έως $200 ανά συνεδρία – μπορούν να βοηθήσουν να γίνει η βοήθεια για ζητήματα ψυχικής υγείας διαθέσιμη σε ένα μεγαλύτερο κοινό. Επιπλέον, η Silvershein Teplin εξήγησε ότι τα γυμανστήρια είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να ξεκινήσουν εκείνοι που δεν είναι ακόμη έτοιμοι για την οικειότητα της ατομικής ψυχοθεραπείας. «Πώς μπορούμε να περιμένουμε από κάποιον που δεν έχει πάει ποτέ σε θεραπεία να θέλει να μπει σε ένα δωμάτιο με έναν άγνωστο και έτσι απλά να ανοίξει την ψυχή του;» αναρωτήθηκε. «Είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να σπάσει ο πάγος και να αρχίσετε να σκέφτεστε λίγο περισσότερο αυτό που βιώνετε».
Ωστόσο, όπως ορθά παρατήρησε η Δρ. Sandhu, το στίγμα για την αναζήτηση βοήθειας παραμένει. Για όσους φοβούνται ότι θα δεχτούν κριτική και όχι υποστήριξη, μπορεί να είναι ευκολότερο και πιο κοινωνικά αποδεκτό να παραδεχτούν ότι παρακολουθούν ένα μάθημα για λόγους αυτοεξυπηρέτησης αντί να αναζητήσουν γιατρό επειδή «χρειάζονται βοήθεια». Τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας, λοιπόν, καθιστούν αρκετά εύκολο να λειτουγήσετε προληπτικά για την υγεία σας. Δεν χρειάζεται να βρείτε έναν θεραπευτή και να μπείτε στη διαδικασία να βεβαιωθείτε ότι ταιριάζετε ο ένας με τον άλλον. Αντιθέτως, μπορείτε απλώς να εγγραφείτε σε ένα μάθημα και να συνδεθείτε αμέσως με μια κοινότητα ανθρώπων με παρόμοιους στόχους.
Επιπλέον, τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας είναι ένα μέρος, για να βελτιώσετε τον τρόπο με τον οποίο αντιδράτε σε στρεσογόνες καταστάσεις και να μάθετε βασικές δεξιότητες αντιμετώπισης του άγχους, προτού πάθετε κάποια κρίση. «Πάντα λέω στους ανθρώπους ότι η καλύτερη στιγμή για να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία είναι όταν αισθάνονται καλά» είπε η Δρ. Silvershein Teplin. Με αυτόν τον τρόπο, όταν σας συμβεί κάτι, έχετε ήδη κάνει τη δουλειά, που χρειάζεται για να το αντιμετωπίσετε, αντί να πασχίζετε να αποκτήσετε τις δεξιότητες αντιμετώπισής του, όσο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη. Πρόσθεσε ότι «το να επιτρέπουμε στους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι η φροντίδα της ψυχικής τους υγείας είναι προληπτική και όχι αντιδραστική, νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό», «και πιστεύω ότι όσο πιο γρήγορα αρχίσει κάποιος να φροντίζει για την ψυχική του υγεία, τόσο λιγότερο σοβαρές θα είναι οι προκλήσεις, που θα αντιμετωπίσει στο μέλλον».
Ωστόσο, δεν μπορούν να τα κάνουν όλα
Όσο αποτελεσματικά κι αν έχουν τη δυνατότητα να είναι τα γυμναστήρια, η Silvershein Teplin πιστεύει ότι μπορεί να είναι κάπως περιοριστικά. «Νομίζω ότι οι άνθρωποι είναι τόσο περίπλοκοι που τίποτα εκτός από έναν άλλο άνθρωπο δε θα μπορούσε να κατανοήσει πλήρως [τα συναισθήματα κάποιου]». Προσωπικά, με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι η ατομική ψυχοθεραπεία, εξακολουθεί να είναι το προτιμώμενο εργαλείο για την στήριξη της ψυχικής υγείας μου. Εκτιμώ, όμως, αυτό που κάνουν καλά τα γυμναστήρια ψυχικής υγείας, το οποίο είναι η υποστήριξη της κοινότητας και η παροχή προληπτικών λύσεων σε διάφορα θέματα. Επιπλέον, χαίρομαι που έφυγα με ένα νέο σύνολο εργαλείων για να προσθέσω στην εργαλειοθήκη μου.
Ξημερώνει μια νέα εποχή
Η Δρ. Sandhu βλέπει αυτά τα γυμναστήρια – μαζί με τις άλλες εναλλακτικές λύσεις που έχουν εμφανιστεί, όπως οι εφαρμογές διαλογισμού και θεραπείας και η αυξημένη συζήτηση στη δημόσια σφαίρα γύρω από τη λήψη βοήθειας – ως μια επανάσταση στο ζήτημα της ψυχικής υγείας. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «θα κοιτάζουμε πίσω σε 10 χρόνια από τώρα και θα αναρωτιόμαστε πώς αντέξαμε τόσο πολύ χωρίς να δώσουμε προτεραιότητα στην ψυχική μας υγεία προληπτικά».
Ελπίζω να έχει δίκιο.
Επιμέλεια: Ηλιάνα Θεοδωρίδου
