Ο ύπνος είναι απαραίτητος για να ζήσουμε υγιείς και χωρίς προβλήματα. Και το πως θα κοιμηθούμε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Για παράδειγμα το φως.
Το βιολογικό μας ρολόι προσαρμόζονται από το φως. Όταν το φως του ήλιου υπάρχει έξω τότε ο οργανισμός και το σώμα μας ξέρουν ότι είμαστε ξύπνιοι. Αντίστοιχα στο σκοτάδι προσαρμόζεται σε συνθήκες για ύπνο. Η στιγμή της ανατολής και της δύσης του ήλιου λειτουργεί ως σήμα αφύπνισης και ύπνου.
Αυτό συμβαίνει γιατί τo ζεστό φως από τον ήλιο που δύει μπορεί να βοηθήσει στο να σηματοδοτήσει στον εγκέφαλο μας ότι είναι ώρα για ύπνο. Η ευρέως διαδεδομένη χρήση τεχνητού φωτός μετά τη δύση του ηλίου διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό και συμβάλλει στις διαταραχές του ύπνου, όπως η αϋπνία. Επίσης, το φως επηρεάζει την απελευθέρωση μελατονίνης, της ορμόνης που βοηθάει τον οργανισμό μας να κοιμηθεί. Η επίφυση στον εγκέφαλο μας είναι το κομμάτι που παράγει τη μελατονίνη, ως φυσική αντίδραση στο σκοτάδι. Όμως ορισμένοι τύποι φωτός μπλοκάρουν την παραγωγή μελατονίνης, όπως το μπλε φως, που παράγεται από την οθόνη του κινητού μας.
Υπάρχουν μερικοί τύποι τεχνητού φωτός όμως, που μπορούν να βοηθήσουν άτομα με διαταραχές ύπνου, ρυθμίζοντας τον κιρκάδιο ρυθμό τους. Αυτού του είδους η εναλλακτική θεραπεία ονομάζεται φωτοθεραπεία.
Η φωτοθεραπεία, λοιπόν, λειτουργεί με την έκθεση ενός ατόμου σε έντονο τεχνητό φως σε συγκεκριμένες ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας, προκειμένου να επαναρυθμιστεί το κιρκάδιο ρολόι. Αποτελεί θεραπευτική επιλογή για την αϋπνία, αλλά και για την εποχική κατάθλιψη, ακόμη και το jet lag. Το τεχνητό αυτό φως, έχει συγκεκριμένο χρώμα που ετοιμάζει τον οργανισμό μας για την ώρα του ύπνου.
Τα καλύτερα φώτα για να μας πάρει ο ύπνος
Τα κατάλληλα χρώματα για την προετοιμασία του σώματος και του νου για ύπνο είναι οι ζεστές αποχρώσεις του κόκκινου, του πορτοκαλί και του κίτρινου. Μάλιστα πολλοί ειδικοί προτείνουν να αλλάζουμε το χρώμα του φωτός στο σπίτι, αφού ο ήλιος δύσει, σε ζεστά χρώματα από τα ψυχρά μπλε. Τα διαφορετικά χρώματα του ζεστού φωτός, από το κόκκινο έως το κίτρινο, μπορούν να επηρεάσουν το σώμα με μοναδικούς τρόπους.
Κόκκινο φως
Το κόκκινο φως δεν επηρεάζει τον κιρκάδιο ρυθμό μας, οπότε είναι ιδανικό για το βράδυ. Μάλιστα σύμφωνα με έρευνες, η έκθεση μας σε κόκκινο φως, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου μας, αλλά και να αυξήσει την παραγωγή μελατονίνης. Έτσι και θα κοιμόμαστε πιο γρήγορα αλλά και πιο καλά. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός ότι η έκθεση σε κόκκινο φως κατά τη διάρκεια του ύπνου και κατά το ξύπνημα μπορεί να μειώσει την πιθανότητα να αισθανθούμε κουρασμένοι και αποπροσανατολισμένοι το πρωί. Βέβαια αν το κόκκινο φως είναι πολύ έντονο και λαμπερό, μπορεί να μπλοκάρει την παραγωγή μελατονίνης.
Κίτρινο και πορτοκαλί φως
Το χαμηλό κίτρινο και πορτοκαλί φως έχουν πολύ μικρή επιρροή στον κιρκάδιο ρυθμό μας κι έτσι αποτελεί πολύ καλή επιλογή για νυχτερινή χρήση. Η έκθεση μας σε αυτές τις αποχρώσεις αυξάνει την παραγωγή μελατονίνης, πόσο μάλλον σε σύγκριση με τα ψυχρά φώτα.
Τα χειρότερα φώτα για να μας πάρει ο ύπνος
Τα ψυχρά και έντονα φώτα είναι αυτά που δυσκολεύουν το σώμα μας να μπει σε μια διαδικασία ύπνου, καθώς δίνουν στον εγκέφαλο μας σήμα ότι είναι η ώρα να ξυπνήσουμε. Αυτός είναι ο λόγος πρέπει να τα αποφεύγουμε την έκθεση μας το βράδυ σε αυτά τα χρώματα.
Μπλε φως
Οι υποδοχείς φωτός στο μάτι, οι οποίοι επηρεάζουν τον κιρκάδιο ρυθμό μας, είναι πολύ ευαίσθητοι στο μπλε φως, μπλοκάροντας την παραγωγή μελατονίνης. Η τακτική προβολή μπλε φωτός τη νύχτα πείθει το σώμα ότι είναι ακόμα μέρα, γεγονός που μπορεί να διαταράξει τον κιρκάδιο ρυθμό και να μειώσει την ποιότητα του ύπνου. Το μπλε φως εκπέμπεται από πολλά τεχνητά φώτα και ηλεκτρονικές οθόνες, όπως τα κινητά τηλέφωνα, τους υπολογιστές και τις τηλεοράσεις. Για αυτό και πρέπει να απομακρυνόμαστε από οθόνες μερικές ώρες πριν τον ύπνο μας, ή να χρησιμοποιήσουμε γυαλιά που μπλοκάρουν το μπλε φως, τα οποία έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν τα άτομα με αϋπνίες να κοιμηθούν.
Πράσινο φως
Έχει παρόμοιες ιδιότητες με το μπλε φως, καθώς και αυτό μειώνει την παραγωγή μελατονίνης. Μπορεί να μην είναι τόσο καταστροφικό για τον ύπνο, όσο το μπλε φως, αλλά και πάλι πρέπει να το αποφεύγουμε πριν τον ύπνο μας.
