Η υπογλυκαιμία είναι μια ενδεχομένως επικίνδυνη κατάσταση που συμβαίνει όταν η ποσότητα γλυκόζης στο αίμα σας γίνει πολύ χαμηλή, προκαλώντας συμπτώματα όπως ζάλη, τρέμουλο, αίσθημα αδιαθεσίας και ταχυπαλμία. Η γλυκόζη είναι ένας τύπος ζάχαρης που χρειάζεται το σώμα σας για ενέργεια. Όταν τρώτε, το σώμα σας απορροφά τη γλυκόζη και αποθηκεύει τυχον παραπανίσια στους μύες και το ήπαρ σας. Η αποθηκευμένη γλυκόζη λειτουργεί ως αποθεματικό που μπορείτε να αξιοποιήσετε όταν χρειάζεστε περισσότερη από αυτή την πηγή ενέργειας στο αίμα σας.
Η υπογλυκαιμία ορίζεται ως η υπαρξη των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα κάτω από 70 μιλιγκράμια ανά δεκαλίτρο (mg/dL). Για να υπολογίσετε τον αριθμό της γλυκόζης στο αίμα σας, πρέπει να κάνετε εξετάσεις αίματος.
Τα άτομα με διαβήτη είναι εξοικειωμένα με τη διαδικασία εξέτασης του αίματός τους για να βεβαιωθούν ότι τα επίπεδα γλυκόζης δεν είναι πολύ υψηλά (υπεργλυκαιμία) ή πολύ χαμηλά (υπογλυκαιμία). Η υπογλυκαιμία είναι πιο συχνή σε άτομα με διαβήτη τύπου 1, αλλά μπορεί να την αναπτύξουν και άνθρωποι με τύπο 2. Όσοι λαμβάνουν ινσουλίνη (μια ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας· άτομα με διαβήτη πρέπει να την κάνουν ένεση σε μορφή φαρμάκου) και κάποια άλλα φάρμακα για τον διαβήτη πρέπει να προσέχουν τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα σε άτομα χωρίς διαβήτη δεν είναι συχνό, αλλά δεν είναι και σπάνιο. Μπορεί να συμβεί. Ανάλογα με αυτά που τρώτε, πόση άσκηση κάνετε και τι κάνει καιρό κάνει, μπορούν όλα να επηρεάσουν την ποσότητα σακχάρου στο αίμα σας.
Επίσης, ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας είναι υψηλότερος εάν είστε άνω των 65 ετών ή είχατε υπογλυκαιμία στο παρελθόν. Προβλήματα υγείας όπως νεφρική νόσο, καρδιακή νόσο ή εξασθένηση του νου μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο.
Παρακάτω θα βρείτε τα σημάδια και τα συμπτώματα που θα σας ενημερώσουν εάν η γλυκόζη στο αίμα σας ή κάποιου άλλου ατόμου είναι πολύ χαμηλή.
Ταχυκαρδία
Όταν η γλυκόζη στο αίμα σας πέσει πολύ χαμηλά, το σώμα αναγνωρίζει ότι κάτι δεν πάει καλά. Ανταποκρίνεται σαν να βρισκόταν σε μια επικίνδυνη ή αγχωτική κατάσταση — και δικαίως. Εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, η υπογλυκαιμία μπορεί να είναι δυνητικά απειλητική για τη ζωή.
Η απάντηση του οργανισμού σε αυτόν τον πιθανό κίνδυνο είναι να ενεργοποιήσει το επινεφριδιακό σύστημα. Συγκεκριμένα, τα επινεφρίδια που βρίσκονται στην κορυφή των νεφρών απελευθερώνουν μια ορμόνη που ονομάζεται νορεπινεφρίνη. Αυτό κάνει την καρδιά σας να χτυπά πιο γρήγορα.
Ο γρήγορος καρδιακός παλμός επιτρέπει περισσότερο αίμα να περάσει από τον εγκέφαλό σας και τα άλλα όργανα του σώματός σας. Ως αποτέλεσμα, τα κύτταρα μπορούν να απορροφήσουν περισσότερη από αυτήν την ζωτική πηγή ενέργειας που είναι σε χαμηλή ποσότητα – τη γλυκόζη.
Ταρακούνημα και νευρικότητα
Αυτό που κάνει την καρδιά σας να χτυπά πιο γρήγορα είναι το ίδιο πράγμα που μπορεί επίσης να προκαλέσει τρέμουλο και νευρικότητα. Η νορεπινεφρίνη δεν είναι απλώς μια ορμόνη, είναι ένας νευροδιαβιβαστής, ο οποίος δηλαδή είναι ένας χημικός αγγελιοφόρος που βοηθά τα νεύρα σας να επικοινωνούν μεταξύ τους, βοηθώντας σας να κινηθείτε , σκεφτείτε και γενικά λειτουργήστε. Ως χημικός αγγελιοφόρος, αλληλεπιδρά με τον εγκέφαλο με τρόπο που σας προκαλεί να νιώθετε τρέμουλο και νευρικότητα.
Νευρικότητα και Άγχος
Και πάλι, η ίδια ορμόνη, η νορεπινεφρίνη, είναι υπεύθυνη για συναισθήματα νευρικότητας και άγχους.
Εάν αρχίζετε να αισθάνεστε άγχος, μην πανικοβληθείτε. Πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές και ελέγξτε το σώμα σας για να δείτε τι άλλο μπορεί να συμβαίνει.
Ευερεθιστότητα και Σύγχυση
Χρειαζόμαστε ένα συγκεκριμένο επίπεδο γλυκόζης στο αίμα μας γιατί έτσι λαμβάνουν ενέργεια τα όργανά μας. Όταν το κεντρικό νευρικό σύστημα, που περιλαμβάνει τον εγκέφαλο, δεν λαμβάνει αρκετή γλυκόζη, πολλά πράγματα μπορούν να συμβούν. Ένα από αυτά είναι αλλαγή της συμπεριφοράς.
Οι αλλαγές συμπεριφοράς μπορούν να εμφανιστούν με διαφορετικούς τρόπους. Μπορεί να ξαφνικά να μπερδεύεστε πιο εύκολα και να είστε πιο ευερέθιστοι από το κανονικό. Ενώ κάποιος βαθμός ανυπομονησίας είναι πιθανότατα φυσιολογικός, η εκνευρισμός ή η να απογοητεύεστε που είναι εκτός χαρακτήρα μπορεί να είναι σημάδι χαμηλού σακχάρου στο αίμα, ειδικότερα εάν υπάρχουν και άλλα συμπτώματα. Μερικοί άνθρωποι περιγράφουν αυτή την αίσθηση ως «hangry», ένα παιχνίδι λέξεων που συνδυάζει «πεινασμένος» (hungry) και «θυμωμένος» (angry) στα αγγλικά.
Ζάλη
Η χαμηλή σάκχαρη στο αίμα μπορεί να σας κάνει να νιώθετε ζαλάδα ή αστάθεια. Αυτό συμβαίνει διότι όταν δεν έχετε αρκετή γλυκόζη να κυκλοφορεί στο αίμα σας, ο εγκέφαλός σας δεν λαμβάνει αρκετή ενέργεια και η έλλειψη αυτή με την σειρά της προκαλεί αυτά τα αισθήματα αστάθειας.
Να είστε προσεκτικοί· η αίσθηση ζαλάδας ή αστάθειας και η εμπειρία υπογλυκαιμίας μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια αισθήσεων. Η λιποθυμία από μόνη της είναι τρομακτική, αλλά μπορεί επίσης να υποστείτε τραυματισμούς όπως να χτυπήσετε το κεφάλι σας στην πτώση. Βεβαιωθείτε ότι έχετε βρει ένα ασφαλές μέρος για να καθίσετε και καλέστε βοήθεια εάν αισθάνεστε ζάλη.
Πονοκέφαλος
Ο πονοκέφαλος είναι άλλο ένα σύμπτωμα όταν έχετε υπογλυκαιμία. Τα κύτταρα του εγκεφάλου σας λειτουργούν όλη την ημέρα και χρειάζονται πολύ γλυκόζη για να κάνουν τη δουλειά τους. Στην πραγματικότητα, παρόλο που ο εγκέφαλός σας είναι μόνο περίπου το 2% του σωματικού σας βάρους, είναι ο κύριος καταναλωτής γλυκόζης.
Πείνα
Η πείνα είναι, επίσης, ένα σύμπτωμα χαμηλού σακχάρου στο αίμα. Είναι απολύτως λογικό να πεινάει και το σώμα σας. Το φαγητό, ειδικά τρόφιμα με υδατάνθρακες, αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Το αίμα σας θα απελευθερώσει ακετυλοχολίνη ως απόκριση στην υπογλυκαιμία. Η ακετυλοχολίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που λέει στον εγκέφαλό σας να ενεργοποιήσει τα κυκλώματα που σας κάνουν να αισθάνεστε πεινασμένοι.
Ευτυχώς, ένα σνακ ή ένα γρήγορο δείπνο θα σας βοηθήσει να νιώσετε καλύτερα. Τα άτομα με διαβήτη γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να τρώνε πολύ εάν η γλυκόζη στο αίμα τους είναι χαμηλή. Συχνά, ακολουθούν τον «Κανόνα 15-15», που σημαίνει ότι έχουν 15 γραμμάρια υδατάνθρακες και μετά περιμένουν 15 λεπτά για να δουν αν έχει αυξηθεί η γλυκόζη στο αίμα τους.
Κόπωση
Αυτό το σύμπτωμα είναι επίσης το αποτέλεσμα του κεντρικού νευρικού συστήματος που δεν λαμβάνει αρκετή γλυκόζη από την κυκλοφορία του αίματος. Όταν ο εγκέφαλός σας στερείται αυτή τη βασική πηγή ενέργειας, δεν είναι ασυνήθιστο να αισθάνεστε εξαντλημένοι. Εάν αισθάνεστε πιο κουρασμένοι από το κανονικό και έχετε άλλα συμπτώματα, μια απλή εξέταση γλυκόζης αίματος μπορεί να σας ενημερώσει για το εάν η χαμηλή γλυκόζη είναι η αιτία.
Δυσκολία στην ομιλία
Η ομιλία ελέγχεται από τον εγκέφαλο. Εάν ο εγκέφαλός σας δεν παίρνει την ενέργεια που χρειάζεται για να λειτουργήσει, η ομιλία μπορεί να υποφέρει ως αποτέλεσμα.
Να σημειωθεί ότι οι δυσκολίες στην ομιλία μπορεί να είναι σημάδι και άλλων νευρολογικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου ενός εγκεφαλικού. Βεβαιωθείτε ότι ξέρετε πώς να εντοπίσετε το εγκεφαλικό για να μπορείτε να το ξεχωρίσετε από την υπογλυκαιμία.
Ιδρώτας
Ένα άλλο σημάδι ότι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα πέφτουν είναι ο ιδρώτας. Η εφίδρωση προκαλείται επίσης από την απελευθέρωση ακετυλοχολίνης. Η εφίδρωση που είναι πιο υπερβολική από το κανονικό και συνοδεύεται από οποιοδήποτε από αυτά τα άλλα συμπτώματα μπορεί να σας οδηγήσει σε χαμηλό σάκχαρο στο αίμα. Ο ιδρώτας συμβαίνει και κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά τη νύχτα στον ύπνο σας.
Κακή ποιότητα ύπνου
Όταν κοιμάστε, η γλυκόζη του αίματός σας μπορεί να μειωθεί και να παραμείνει χαμηλή για ώρες. Δεν είναι καλό όταν συμβαίνει αυτό γιατί μπορεί να εμφανιστούν διάφορα προβλήματα.
Είτε τα παρατηρήσετε σε εσάς είτε σε κάποιον που κοιμάται κοντά σας, αυτά είναι τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν ενώ κοιμάστε:
- Κλάμα κατά τη διάρκεια του ύπνου
- Να έχετε εφιάλτες
- Να ξυπνάτε ιδρωμένος με βρεγμένες πιτζάμες και σεντόνια
- Αίσθημα κούρασης, ευερεθιστότητας ή σύγχυσης το πρωί μετά το ξύπνημα
Υπογλυκαιμία – Σοβαρά συμπτώματα
Από τα παραπάνω σημάδια και συμπτώματα, μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι το σώμα σας περνά σε ένα είδος κατάστασης έκτακτης ανάγκης εάν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας πέσουν πολύ χαμηλά. Υπάρχει ένας πολύ καλός λόγος για αυτό: η υπογλυκαιμία μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Εάν η γλυκόζη του αίματος πέσει κάτω από 54 χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο είναι πολύ χαμηλή. Με τέτοια χαμηλά επίπεδα, ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει αρκετή καύσιμη ουσία. Αυτό μπορεί να σας κάνει να έχετε προβλήματα με το περπάτημα ή να μην βλέπετε καθαρά.
Εάν στερηθεί τη “καύσιμη” ουσία για αρκετό καιρό, ο εγκέφαλος μπορεί να σταματήσει να λειτουργεί. Σε ακραίες καταστάσεις, μπορεί να συμβεί απώλεια συνείδησης ή επιληπτικές κρίσεις. Η γλυκόζη του αίματος μπορει να πέσει τόσο χαμηλά που να οδηγήσει σε θάνατο.
Πότε να επισκεφθείτε έναν γιατρό
Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας πρέπει να αντιμετωπιστούν αμέσως. Εάν βιώνετε αυτά τα συμπτώματα και νομίζετε ότι μπορεί να έχετε χαμηλή γλυκόζη στο αίμα, μιλήστε με έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης. Αφού προσδιορίσετε τι προκαλεί την υπογλυκαιμία, μπορείτε να εργαστείτε για ένα σχέδιο θεραπείας.
Εάν έχετε διαβήτη, κι ειδικά εάν παίρνετε ινσουλίνη ή ορισμένα άλλα φάρμακα για τον διαβήτη, πιθανότατα γνωρίζετε τη σημασία του να έχετε πάντα μαζί σας πηγές γλυκόζης. Οι χυμοί φρούτων είναι μια καλή πηγή άμεσα διαθέσιμων υδατανθράκων. Η γλυκόζη σε μορφή gel, τα δισκία γλυκόζης και οι σκληρές καραμέλες είναι επίσης αποτελεσματικά.
Αν αυτά τα μέτρα δεν κρατούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας αρκετά υψηλά, μπορεί να χρειαστεί να λάβετε γλυκαγόνη. Η γλυκαγόνη είναι μια ορμόνη που οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης μπορούν να συνταγογραφήσουν για τη θεραπεία σοβαρά χαμηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Εάν η γλυκόζη στο αίμα σας είναι επίμονα χαμηλή, ο γιατρός σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα κιτ γλυκαγόνης έκτακτης ανάγκης που μπορείτε να έχετε μαζί σας.
Μια γρήγορη αναθεώρηση
Το χαμηλό σάκχαρο πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Τα σημεία και τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας πρέπει να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη. Αυτή η κατάσταση μπορεί να είναι θανατηφόρα εάν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως.
Να είστε ενήμεροι ότι μπορεί να μην το ξέρετε αν αποτυγχάνετε να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα. Αν δεν παρατηρήσετε τα συμπτώματα όταν ξεκινήσουν, η γλυκόζη στο αίμα σας μπορεί να πέσει επικίνδυνα χαμηλά.
Εάν διατρέχετε κίνδυνο υπογλυκαιμίας, ειδικά εάν δεν αναγνωρίζετε εύκολα τα συμπτώματα, καλό είναι να μπείτε στην διαδικασία να ελέγχετε συχνά τη γλυκόζη στο αίμα σας. Επισκεφτείτε έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης εάν αντιμετωπίζετε χαμηλό σάκχαρο στο αίμα σε τακτική βάση, ώστε να μπορείτε να λάβετε τη σωστή θεραπεία για τις μοναδικές σας ανάγκες.
